ملکیصدق کاهن-پادشاه سالیم، علیرغم اینکه یکی از نامشخصترین و مبهمترین شخصیتهای عهد عتیق است و کمترین اشاره به او شده است، اما برای درک و پی بردن به چگونگی رسیدن عیسی بر مسند پادشاهی شخصیتی بنیادین است، این افتخاریست دو جانبه، که پیش از آن در میان پادشاهان اسرائیل سابقۀ چندانی ندارد. اما این شخصیت پر از رمز و راز واقعا کیست؟ این سلسلۀ پادشاهی چگونه برای درک بهتر ماهیت پادشاهی و کاهنی مسیح به ما کمک میکند؟
پادشاهی که سفره را آماده میکند
فضایی که در کتاب مقدس به ملکیصدق اختصاص داده شده است، بههیچوجه با تاثیرگذاری او بر تاریخ نجات تناسبی ندارد. از نظر لغوی نام او به معنای واقعی کلمه یعنی (پادشاه پارسایی)، او بر شهر سالیم یا شالوم، یعنی صلحِ هماهنگ و کیهانی حکومت میکرد.
زندگی و خدمت او در ۳ آیه شرح داده میشود (پیدایش ۱۸:۱۴-۲۰) و اقتدار ملکیصدق به عنوان پادشاه سالیم و کاهن خدای متعال به ما معرفی میشود. او از خدا به عنوان خالق و نجاتدهنده سخن میگوید. حتی پس از پیروزی در جنگ علیه دشمنانش، به ابرام نان و شراب تقدیم میکند. ابرام در جواب، از همه چیز دهیک به او میدهد و بدین شکل بر اهمیتِ معنوی تقدیم نان و شراب تاکید میکند. در اینجا اشارۀ انجیل به آیینِ عشای ربانی را نباید نادیده گرفت.
انتظار یک پادشاه بهتر
مزمور ۱۱۰ یکی از مزامیری است که در عهد جدید بیش از سایر مزامیر از آن نقل قول شده است. این مزمور شایستۀ توجه بسیار است زیرا بدان وسیله میتوان از کارهایی که مسیح در مقام پادشاه و کاهن انجام داد، قدردانی نمود. داوود پادشاه این مزمور را برای پادشاهی در آینده مینویسد، شاید برای سلیمان پیش از آنکه در سال ۹۷۱ ق.م به پادشاهی برسد، یا برای یک شخصیتِ مسیحایی از نسل او.
این مزمور با اعلام این موضوع آغاز میشود که، پادشاه آینده از افتخار، قدرت و اقتدار بیشتری از هر پادشاه پیش از خود برخودار خواهد بود، او دستِ راست یهوه و در بالاترین جایگاه افتخار به عنوان نایب و جانشین یهوه (۱:۱۱۰) مینشیند و بدین ترتیب او اقتدارش را از یهوه میگیرد و حکومت سلطنتی یهوه را برپا میکند که نتیجۀ آن فرمانروایی به دشمنان پادشاه (۲:۱۱) و همچنین محافظت از قلمرو پادشاه و قوم اوست (۳:۱۱۰).
اما این شخصیت مسیحایی نه تنها فقط یک پادشاه است، بلکه یک کاهن در رتبۀ ملکیصدق است (۴:۱۱۰). از یک جهت این اصلا چیز جدیدی نیست. پادشاهان نسل داوود تمام وظایف کاهنی را انجام میدهند، از جمله رهبری پرستش، هدایت دعای جمعی و تقدیم قربانیها در مناسبتهای خاص به غیر از سنتهای لاویان.
با این وجود این آیه وظایف کاهنی سلسلۀ داوود با سلسلۀ پادشاهی-کاهنی یبوسیت، که زمانی بر اورشلیم حکومت میکرد را ارتباط میدهد. در نتیجه سلسلۀ داوود میتواند مدعی شود، در حکومت بر سرزمین موعود از حمایت و پشتیبانی الهی برخوردار است، در واقع تحقق وعدۀ برکتِ ابراهیم از ملکیصدق در پیدایش (۱۸:۱۴-۲۰).
در مورد ارتباط یهوه با پادشاهی داوود، آیات (۵-۶) به موازات آیات (۲-۳) قرار میگیرند. شایان ذکر است، با آنکه در آیۀ (۱) پادشاه در دست راست یهوه مینشیند، یهوه در آیۀ (۵) کنار پادشاه میایستد و این نشانۀ حمایت و محافظت الهی است. هر چند آیات (۲-۳)، پادشاه را بهعنوان سردمدار جنگ به تصویر میکشند اما آیات (۵-۷) یهوه را سردمدار یا جنگجوی الهی معرفی میکنند که در شکست دشمنان فردی، گروهی یا حتی جهانی (تمام ملتها، در سراسر زمین و غیره) به پادشاه کمک میکند.
این امر تا حد زیادی در سرزمین اصلی اسرائیل گسترش مییابد، که نشان میدهد این پادشاهان دشمن نمایندۀ قدرتهای جهانی هرجومرج هستند که یهوه از طریق پادشاه-کاهن خویش، ملکیصدق به خاطر قوم اسرائیل و سایر اقوام، آنها را شکست میدهد. به عبارت دیگر کاربرد نجاتِ یهوه از روح و جان افراد فراتر رفته و به جسم فیزیکی، نظامهای گروهی و قدرتهای جهانی رسیده است.
در نهایت این مزمور با نوشیدن آب از نهرِ کنار راه پایان مییابد (۷:۱۱۰). اگرچه در وهلۀ اول این آیه عجیب به نظر میرسد، اما یهوه را به عنوان کسی نشان میدهد که با شرایط انسانی همدردی میکند.
ملکیصدق، پادشاه و کاهن ابدی
در عهد جدید، نویسندۀ عبرانیان شخصیت ملکیصدق را به عنوان یک مسیحِ پیش از تجسم، ارتقا میدهد. ملکیصدق جاودانه است، هیچ پدر یا مادری ندارد، مانند پسر خدا تا ابد یک کاهن میماند (عبرانیان ۳:۷). دهیک ابرام به ملکیصدق نیز بزرگی او را اثبات میکند (عبرانیان ۴:۷).
پس از ملکیصدق، عیسی پادشاه واقعی عدالت و پارسایی (ملکیصدق) است که زندگی کاملی داشت، طوریکه هیچ بشری نمیتوانست آنطور زندگی کند. همچنین عیسی پادشاه حقیقی صلح (سالیم) است، که به زمین آمد تا از طریق مرگ فداکارانه و رستاخیز خود صلح بیاورد. عیسی یک کاهن ابدی پس از ملکیصدق (عبرانیان ۱۷:۷) و نه از تبار لاویان (عبرانیان ۱۴:۷) است و همین او را کاهن اعظم میکند (عبرانیان ۱۱:۷). در نتیجه «عیسی ضامن عهدی بهتر شده است» (عبرانیان ۲۲:۷). چون او کهانت بیپایان خود را حفظ میکند، چون تا ابد زنده است (عبرانیان ۲۴:۷). او قادر است آنان را که از طریق وی نزد خدا میآیند، جاودانه نجات بدهد زیرا همیشه زنده است تا برایشان شفاعت کند (عبرانیان ۲۵:۷).
بنابراین ایمانداران میتوانند آرام بگیرند وقتی بدانند، عیسی پادشاه کاملی است که با قدرت و عدالت بیپایان حکومت میکند. ایمانداران نیز به آسایش میرسند وقتی بدانند عیسی کاهن کامل است که با رحمت بینهایت با ضعفهای ما همدردی میکند (عبرانیان ۱۵:۴).
در نتیجۀ اتحاد ما با مسیح به ایمانداران یادآوری میشود که، ملکیصدق آنها را فرامیخواند تا پادشاهی او را از طریق حقیقت و عدالت به عنوان اعضای خانوادۀ سلطنتی خدا گسترش دهند و مسیر رحمت و شفا برای جامعۀ میثاق و همچنین تمام دنیا باشند.