پولس در فیلیپیان ۴:۱ اصرار میورزد که هرگاه برای فیلیپیان دعا میکند، این کار را با شادی و شکرگزاری انجام میدهد. او در ادامه مضمون دعایی را که برایشان کرد به اطلاع ما میرساند:
دعایم این است که محبت شما هر چه بیشتر فزونی یابد و با شناخت و بصیرت کامل همراه باشد تا بتوانید بهترین را تشخیص دهید و در روز مسیح، پاک و بیعیب و آکنده از ثمرات پارسایی باشید که به واسطۀ عیسی مسیح بهبار میآید و به تجلیل و سپاس خدا میانجامد. (فیلیپیان ۹:۱-۱۱)
این نکته بسیار حیرتانگیز است. درخواستهای پولس منعکس کنندۀ اولویتهای انجیل است.
سه خصوصیت این دعا را ملاحظه کنید:
۱. محبت فراوان
پولس نخست دعا میکند که محبت فیلیپیان «فزونی یابد.» او مفعول خاصی را برای محبت ورزیدن عنوان نمیکند، مثلاً نمیگوید «محبت شما نسبت به خدا فزونی یابد» یا «محبت شما نسبت به یکدیگر فزونی یابد.» گمان میکنم که او مفعول محبت را دقیقاً باز میگذارد زیرا نمیخواهد دعای خود را به یک چیز یا چیزهای دیگر محدود کند.
از دیدگاه یک مسیحی، محبت نسبت به خدا باید در محبت نسبت به سایر ایمانداران نمایان شود (ر.ک. اول یوحنا ۵:۱). با اینکه این جماعت، شگفتانگیز و در محبت خود نسبت به پولس رسول وفادار بوده، با این حال پولس دعا میکند که محبت ایشان فزونی یابد.
۲. شناخت و بصیرت
دوم اینکه، چیزی که مد نظر پولس است، یک حالت احساسی یا بهوجود آمدن شادی و خوشی فراگیر مثلاً در یک کنفرانس بزرگ نیست. پولس مینویسد: «محبت شما هر چه بیشتر فزونی یابد و با شناخت و بصیرت کامل همراه باشد.» محبتی که پولس مد نظر دارد محبتی است که با قابلیت شناخت بیشتر همراه است.
البته پولس به هر شناختی فکر نمیکند. او امید ندارد که آنها دربارۀ فیزیک هستهای یا لاکپشتهای دریایی بیشتر بیاموزند. منظور او شناخت و معرفت نسبت به خداست. او از ایشان میخواهد که در کلام و راههای خدا بصیرت داشته باشند و از این رو بدانند که چطور در پرتوی آنها زندگی کنند.
ظاهراً فرضیۀ او این است که شما نمیتوانید در شناخت خود نسبت به خدا رشد یابید اگر پر از تلخی و سایر گناهان خودمحور هستید. در شناخت خدا یک رکن اخلاقی وجود دارد. البته فرد ممکن است کتاب مقدس را حفظ کند یا در کانون شادی درس بدهد یا از یک آموزشگاه الهیات یا دانشکدۀ الهیات مدرکی کسب کند اما این لزوماً به معنای رشد در شناخت خدا و بصیرت یافتن در راههای او نیست.
چنین رشدی مستلزم توبه است؛ همچنین بایستی خودمحوری و تمرکز بر خویشتن را کاهش دهیم. اگر بخواهیم مثبتتر بیان کنیم، مستلزم آن است که محبت خود را افزایش دهیم، هم نسبت به خدا و هم نسبت به دیگران.
همانطور که شناخت خدا و کلامش بهعنوان انگیزه و محرکی برای محبت مسیحی عمل میکند، به همین شکل محبت برای عمیقتر کردن شناخت خدا لازم است زیرا بسیار سخت است که تنها از یک جبهه در زندگی مسیحی رشد کنیم. مسیحیان نمیتوانند بگویند «جایگاه دعا را در زندگیام رشد خواهم داد اما اخلاقیاتم را نه!»، «من شناختم را نسبت به خدا بالا خواهم برد اما اطاعتم را نه»، یا «من محبتم را نسبت به دیگران تقویت خواهم کرد اما نه در زمینۀ پاکی یا شناخت من از خدا.» آنها نمیتوانند این کار را انجام دهند.
زندگی مسیحی تمام جنبههای وجودی ما را در برمی گیرد. ما باید تمام ابعاد زندگی، کارها، رفتار، فکر و گفتارمان را با سرسپردگی و شادمانه به خدا و پسرش، یعنی نجاتدهندهمان تقدیم کنیم.
پس اگر پولس دعا میکند که محبت فیلیپیان «هر چه بیشتر فزونی یابد»، فوراً اضافه میکند که «با شناخت و بصیرت کامل.»
۳. تشخیص بهترین
سوم اینکه، پولس از این دعا یک مقصود دیگری نیز در نظر دارد. او این درخواستها را نزد خدا برده و به فیلیپیان میگوید: «تا بتوانید بهترین را تشخیص دهید و در روز مسیح، پاک و بیعیب باشید» (۱۰:۱). بدیهی است که پولس نمیخواهد که ایمانداران فیلیپی به یک حد وسطی قناعت کنند. او نمیتواند در این دنیای سقوط کرده با شرایط موجود راضی باشد. او میخواهد که این ایمانداران رو به جلو حرکت کنند، در تشخیص خود بیشتر رشد کرده و بهلحاظ تجربه ثابت کنند «بهترین چیز» چیست. او از ایشان میخواهد آنچه را که در شناخت خدا، در روابط با دیگران و در اطاعت شادمانه بهترین چیز است، در پیش گیرند. در نهایت چیزی که از ایشان میخواهد کامل بودن است: «تا…در روز مسیح، پاک و بیعیب باشید.»
از نظر پولس این یک دعای کفرآمیز نیست. البته ممکن است برای برخی مردم اینگونه شود. برای کمالگرایان، کامل بودن – دستکم در برخی عرصههایی که در آن فضیلت پیدا میکنند – به نوعی به وسواس یا حتی بتی بزرگ تبدیل میشود. اما این در مورد پولس صدق نمیکند. فضیلتی که پولس در مورد آن برای خود و دیگران دعا میکند، در آیۀ ۱۱ بیشتر تعریف شده: «آکنده از ثمرات پارسایی باشید که بهواسطۀ عیسی مسیح بهبار میآید.» علاوه بر این، هیچ کدام از اینها اجازه نخواهند یافت که صرفاً شهرت ما را ارتقا دهند – زیرا متاسفانه برخی مردم به شهرت در قدوسیت و فضیلت علاقۀ بیشتری دارند تا به خودِ قدوسیت و فضیلت. اما تمام این راهها و انتخابهای پیش پا افتاده در این قید نهایی پولس کنار میروند: دعای او اینطور تقدیم خدا می شود «برای تجلیل و سپاس خدا» (۱۱:۱).
این همان موضوعی است که پولس برایش دعا میکند. اندکی تامل کافی است تا ببینیم که تمام این درخواستها انجیلمحور هستند. اینها دعاهای انجیلی میباشند. یعنی، دعاهایی هستند متمرکز بر پیشبرد کار انجیل در زندگی ایمانداران فیلیپی؛ و هدف نهایی این درخواستها – از طریق طلب ثمرۀ انجیل در زندگیهایشان – این است که جلال را به خدایی بدهند که ایشان را نجات و رهایی داده است.