این هفته بیش از یک میلیارد هندو در سراسر کرۀ زمین، دیوالی را جشن میگیرند. این مراسم مذهبی پنج روزه، که پیروان مذاهب سیک و جین نیز آن را جشن میگیرند، بزرگترین تعطیلات سالانه در هند، که کشوری است با بزرگترین جمعیت هندو، میباشد.
در این مقاله ۹ چیزی که باید دربارهٔ هندوئیزم بدانید آمده است:
۱- اگرچه هندوئیزم اغلب به عنوان یک دین واحد در نظر گرفته میشود، اما صحیحتر این است که آن را به عنوان خانوادهای از ادیان، با باورها و ویژگیهای مشترک توصیف کنیم. برخی از محققان مدعی هستند که هندوئیزم اولیه به حدود ۵۵۰۰ سال پیش از میلاد باز میگردد، و به عنوان یکی از قدیمیترین مذاهب دنیا شناخته میشود.
واژۀ «هندو» برای اولین بار توسط ایرانیها بکار برده شد، که قدمت آن به قرن ششم پیش از میلاد برمیگردد، و توصیفی برای مردمان ساکن در آن سوی رود سِند میباشد. این واژه برای بیش از هزار سال، هیچ بارِ معنایی برای مذهب خاصی نداشت. با اینحال، در اوایل قرن نوزدهم، نویسندگان انگلیسی، اصطلاح «هندوئیزم» را ابداع کردند که به خانوادهٔ سنتهای مذهبیِ ودایی اشاره داشت. البته برخی از هندوهای مدرن، نام «مذهب ودایی» یا ساناتانا دارما («قانون ابدی») را به واژهٔ «هندوئیزم» ترجیح میدهند.
۲- بیشتر انواع هندوئیزم، هینوتائیستی هستند. به این معنا که آنها یک خدای واحد را پرستش میکنند، اما لزوماً منکر وجود سایر خدایان نیستند. هندوها خدایان و الههها را به عنوان مظهر تجسم یک نیروی وحدتبخش عظیم میدانند که بر تمام هستی حاکم است و بشر نمیتواند آن را کاملاً بشناسد.
سه خدای اصلی آنها به تری مورتی یا خدایان سهگانه معروف هستند که عبارتند از: برهما (خالق جهان)، ویشنو (حافظ جهان) و شیوا (از بین برندۀ جهان). حتی برخی از هندوها میگویند که عیسی، مظهر یکی از خدایان آنها بود.
۳- هندوئیزم به جای یک کتاب مقدس (مانند انجیل یا قرآن)، دارای نوشتههای مقدس متعددی است. متن معروف به وِداها (تألیف در حدود ۱۵۰۰ پیش از میلاد) مجموعهای از آیات و سرودهای نوشته شده به زبان سانسکریت است که حاوی مکاشفههای دریافت شده توسط حکیمان باستان میباشد. اوپانیشادها متنی است که منبع اصلی بسیاری از موضوعات مهم فلسفۀ هند، همچون کارما و دارما به حساب میآید. سایر متون مقدس عبارتند از: بهاگاواد گیتا (که بخشی از شعر حماسی، مهابهاراتا است)، ۱۸ پورانا (شامل ۴۰۰،۰۰۰ بیت است) و رامایانا، که یک شعر حماسی دیگر میباشد.
۴- هندوها معتقد هستند که ما در زندگی چهار هدف داریم که تحت عنوان پوروشارتا («موضوع جستجوی انسان») شناخته میشوند: دارما (رفتار خودمان به گونهای که سبب رشد معنوی شود)؛ آرتا (در جستجوی رفاه مادی)؛ کاما (لذت بردن از دنیای مادی)؛ و موکشا (رهایی از اسارت ناشی از وابستگی به دنیای مادی و رهایی از چرخۀ تولد و تولدی دوباره). به طور کلی، هندوها، دارما را مهمتر از آرتا یا کاما میدانند، در حالیکه موکشا را ایدهآلِ نهایی برای زندگی بشر میدانند.
۵- متون مقدس هندوئیزم چهار روش اصلی که ضرورتاً مجزا و انحصاری نیستند را برای تجربه کردن برهمن یا واقعیت غایی و به دست آوردن موکشا بیان میکنند: یوگای کارما (انجام فداکارانۀ وظایف دیگری)، یوگای باکتی ( عشق و دوست داشتن برهمن از طریق فداکاری و خدمت)، یوگای جنانا (مطالعه و تعمق در متون مقدس) و راجا یوگا (آماده سازی فیزیکی بدن و ذهن برای اجازه دادن به مراقبه و درون نگری عمیق برای غلبه بر رنج ناشی از وابستگیهای مادی)، یوگای وضعیتی که در غرب، اغلب به عنوان نوعی ورزش مورد استفاده قرار میگیرد، و از یوگای راجا گرفته شده است.
۶- هندوئیزم هیچ مفهومی از گناه ندارد، گرچه هندوها معتقد هستند که انسان میتواند با رفتار و کردار خود پیامدهای خوب یا بد برای خود به جا بگذارد. این نوع نگرش را کارما مینامند (ریشۀ آن از واژۀ سانسکریت که معنای تحتاللفظی آن «عمل» است گرفته شده) و به قانونی اشاره دارد که بر اساس آن هر عملی برابر با خود، عکسالعملی آنی یا بلند مدت در پی دارد. اعمال خوب یا فضیلت آمیز، اعمالی مطابق با دارما (که منجر به رشد معنوی میشوند)، واکنشها یا پاسخهای خوب دارند و کارهای بد که بر علیه دارما هستند، اثرات معکوس به جا خواهند گذاشت.
۷- هندوها معتقد هستند که روح، یا آتمان، جاودانه است و هنگامی که جسم فیزیکی میمیرد، روح در بدن دیگری دوباره متولد میشود – خواه از یک حشره، حیوان یا انسان. این چرخۀ دائمی زندگی، مرگ و تولدی دوباره را معمولاً تناسخ مینامند، اما در هندوئیزم به نام سامسارا شناخته میشود. کارما میتواند به تولد دوبارۀ انسان در آینده منتقل شود یا بر شکل بدن تاثیر بگذارد. وقتی فردی به موکشا میرسد، از چرخۀ مرگ و تولد دوباره رهایی مییابد.
۸- هندوئیزم با بیش از یک میلیارد نفر پیروان خود، سومین دین بزرگ، پس از مسیحیت و اسلام است. اکثریت قریب به اتفاق هندوها (۹۸ درصد) در هند، بنگلادش و نپال زندگی میکنند. هندوها از کم سوادترین گروههای مذهبی در میان ادیان اصلی دنیا هستند. میانگین سنی ۲۵ سال و بزرگتر از آن، به طور متوسط در هند ۵/۵ سال، در بنگلادش ۴/۶ سال و در نپال ۳/۹ سال به مدرسه رفتهاند. با اینحال، کسانی که در اروپا و آمریکای شمالی زندگی میکنند، تمایل بیشتری به تحصیل دارند. در ایالات متحده، بزرگسالانِ هندو به طور میانگین ۱۵/۷ سال تحصیلات رسمی دارند و ۹۶ درصد از بزرگسالان هندو دارای مدرک تحصیلی فوق متوسطه هستند.
۹- از آنجایی که هندوها گرایش زیادی به کتاب مقدس دارند، بسیاری از مدافعین مسیحی توصیه میکنند که هنگام بشارت به هندوها، در عوض تکیه بر استدلال، مستقیماً به خود کتاب مقدس مراجعه کنند.
جِی بِرِنان، خادم و مؤسس کلیسا، برای همراهی و وارد صحبت شدن با هندوها، برخی از متون مقدس را پیشنهاد میکند: داستان پیدایش (پیدایش ۱-۲)؛ سقوط بشر (پیدایش ۳)؛ شریعت خدا (خروج ۱:۲۰-۲۱)؛ ناپاکی حقیقی (مرقس ۱۴:۷-۲۳)؛ شفای مرد علیل (مرقس ۱:۲-۱۲)؛ عیسی شیطان را شکست داد (لوقا ۱:۴-۱۳)؛ مرگ عیسی (مرقس ۱۵)؛ رستاخیز مسیح (متی ۲۸)؛ مرد ثروتمند و ایلعازر (لوقا ۱۹:۱۶-۳۱)؛ فریسیان و زن گناهکار (لوقا ۳۶:۷-۵۰)؛ توبۀ شنوندگان پطرس (اعمال ۳۷:۲-۴۱)؛ بهای ایمان به عیسی (متی ۲۶:۱۰-۳۹)؛ نجات به واسطۀ ایمان (افسسیان ۱:۲-۱۰).