آیا موعظۀ تشریحی می‌تواند، همواره بشارتی باشد؟

واعظین، گاهی از تفسیر کتب مقدس پرهیز می‌کنند، زیرا به گمان آنها، این روش، تنها برای تعلیم الهیات به مسیحیان بالغ، کارآمد است، در حالی‌که، برای کمک به بی‌ایمانان به منظور درک انجیل،‌ مناسب نیست.

این نگرانی، زمانی بیشتر می‌شود، که شبانان در نظر دارند، یکی از کتب عهد عتیق را وعظ کنند. چگونه مطالعۀ زندگی ابراهیم یا بخش‌هایی از کتاب حجّی می‌تواند، مفهوم انجیل را در روزهای یکشنبه اعلام کرده و روشن سازد؟ آیا فقط یک پیش‌پرده از بشارت را در پایان موعظه، به نمایش در می‌آوریم؟ به عنوان مثال: «چون امروز دوستان غیر مسیحی نیز اینجا حضور دارند، مایل هستم، پیام امروز در باب موضوع ختنۀ ابراهیم را با بیان این موضوع به پایان برسانم، که چگونه می‌توانید فیض رایگان ابدی را دریافت کنید.» با اشاره به جمع شدن در مقابل محراب کلیسا!

برای اعلام صادقانۀ انجیل در هر یکشنبه، حتی از طریق عهد عتیق، روش دیگر و اساسی‌تری وجود دارد، که آن بکارگیری الهیات کتاب مقدسی است.

داستان بزرگ

الهیات کتاب مقدسی چیست؟ می‌توان آن را “مطالعه‌ای کلی از روایات کتاب مقدس،” تعریف نمود. به طور کلی، تمام ۶۶ کتاب در کتاب مقدس، ماموریت خدا برای نجات انسان‌ها و برقراری پادشاهی پر‌جلال او، از طریق مرگ و رستاخیز عیسی، را روایت می‌کنند. عهد عتیق، زمینه را برای عیسی مسیح، فراهم کرده و ما را به سوی او هدایت می‌کند. اناجیل،‌ عیسی و خدمتش را آشکار می‌سازند. مابقی عهد جدید، پرده از راز مرگ و رستاخیز عیسی برمی‌دارند، تا جایی که خدا به‌طور کامل نقشه خود را به انجام رساند. هر چه بیشتر، به این طرح کلی پی می‌بریم، بیشتر درمی‌یابیم، که متن موعظه تا چه اندازه به انجیل مربوط است.

موعظۀ یکی از متون کتب مقدس با داشتن آگاهی در باب الهیات کتاب مقدس، به مانند دید کامل داشتن در زمین بسکتبال است. بازیکنان خوب بسکتبال، فقط به دریبل توپ در حلقه توجه ندارند. آنها دقیقا از محل ایستادن هم تیمی‌های خود، دفاع‌های داخل زمین و همچنین از روند بازی، آگاهی کافی دارند. به همین ترتیب، توضیح خوب، صرفا تفسیری جاری بر آیات موجود نیست؛ بلکه، دید کامل داشتن به متن و آنچه پیش و پس از آن آیات می‌گذرد، است. همینطور شامل آگاهی داشتن از چگونگی ارتباط آنها به نقشه عظیم خدا، می‌باشد.

الهیات کتاب مقدسی در عمل

بیایید نگاهی به چند راهبرد الهیاتی کتاب مقدس بیاندازیم،‌ که می‌توانیم، از آنها برای مربوط ساختن یک متن بخصوص از کتاب مقدس به داستان کلی آن، یعنی انجیل، استفاده کنیم. می‌توان این استراتژی‌ها را همچون مسیرهای احتمالی دانست، که ما را از متن خود به انجیل می‌رسانند. درست مانند مسیرهای اختیاری برنامه‌ نقشه، در گوشی‌های هوشمند، که شما را از مکان مبدأ به مقصد مورد نظرتان می‌رسانند.

۱- وعده و تحقق آن

ما، با ساده‌ترین و مستقیم‌ترین مسیر به انجیل،‌ آغاز می‌کنیم. در بخش “وعده و تحقق،” متنی که مطالعه می‌کنید، حاوی یک پیشگویی یا وعده‌ای است که به صراحت در برخی از بخش‌های انجیل محقق می‌شود. وعده و تحقق، موضوعی آسان و قابل دسترس، در الهیات کتاب مقدس است: دستیابی و درک آن آسان است.

بنابراین، اگر نبوت میکاه، درباب “فروانروایی که از بیت لحم می‌آید،” را موعظه می‌کنید، (میکاه ۲:۵) می‌توانید به آسانی نظر جماعت حاضر را به انجیل متی (۶:۲) جلب کنید، تا شاهد چگونگی تحقق آن در تولد عیسی باشند. یا اگر تصمیم دارید، زندگی ابراهیم را توضیح دهید، می‌توانید، بخش‌هایی از وعده‌های خدا در برکت دادن فرزندان یا ذریت ابراهیم (پیدایش ۷:۱۲؛ ۱۵:۱۳؛ ۸:۱۷؛ ۷:۲۴) را به تحقق آن وعده‌ها در عیسی (غلاطیان ۱۶:۳) ربط دهید.

وعده و تحقق آن، علاوه بر ارائۀ راه‌هایی روشن، برای رسیدن به انجیل، به ما نشان می‌دهند، که نویسندگان عهد جدید، چگونه عهد عتیق را در پرتو انجیل تفسیر کرده‌اند. هر چه بیشتر یاد بگیریم، که چگونه کتاب مقدس را از دریچه‌ تفاسیر رسولان بخوانیم، راحت‌تر، از سایر بخش‌های کتاب مقدس، حتی متونی که تحققی روشن در عیسی را دارا نیستند، به انجیل خواهیم رسید.

۲- گونه شناسی

گونه‌شناسی،‌ همانند وعده و تحقق است. با این تفاوت، که به جای محقق شدن یک پیشگویی در عیسی، حوادث، گروه‌ها و یا اشخاصی را می‌بینیم، که از عیسی و انجیل، پیش زمینه‌ای به ما می‌دهند. شاید بتوان گونه‌شناسی را همچون نبوتی غیرکلامی دانست.

به عنوان مثال، معبد اورشلیم را درنظر بگیرید. گرچه، معبد در عهدعتیق، نقشی اساسی به عنوان جایگاه نجات و حضور حاکمیت خدا در میان قوم را داشت؛ اما در نهایت، به عیسی اشاره داشت! زمانی‌که عیسی در معبد ایستاد و گفت: «این معبد را ویران کنید و من سه روزه آن را باز برپا خواهم داشت.» (یوحنا ۱۹:۲) جمعیت را بسیار متعجب ساخت. آنان تصور کردند، منظور عیسی ساختمان فیزیکی معبد است؛ درحالی‌که، او از معبد پیکر خود، سخن می‌گفت (آیۀ ۲۱).

عیسی، مانند معبد بود و امروز او حضور فیزیکی خدا در میان قوم، برای نجات و پادشاهی است. به همین دلیل، رسولان مکررا، کسانی را که در مسیح هستند، به عنوان معبد روح، معرفی می‌کردند. (اول قرنتیان ۱۶:۳-۱۷؛ افسسیان ۱۹:۲-۲۲؛ اول پطرس ۵:۲).

با توجه به همین موضوع، بیایید مزمور ۱۲۲ را شرح دهیم، که بیانگر شادی ورود به معبد خدا در اورشلیم است: «شادمان می‌شوم آنگاه که به من می‌گفتند به خانۀ خدا برویم!» (آیۀ ۱). شما می‌توانید از گونه‌شناسی معبد، برای یاری مردم، حتی آنانی که خارج از کلیسا هستند، استفاده نمایید، تا شادی عظیم رفتن به سوی عیسی، به واسطۀ ایمان را ببینند.

عهد جدید، مملو از چنین نمونه‌هایی از مسیح و اعمال اوست. رسولان، عیسی را به عنوان آدم ثانی، برۀ حقیقی فصح، موسی نوین، قربانی کفاره یکبار برای همیشه، کاهن اعظم، پادشاه مسح شده (مسیح) از تبار داوود، اسرائیل واقعی و … می‌دیدند. این مسیرهای درست، می‌توانند شما را به درستی از بخش‌های مختلف کتاب مقدس به سمت عیسی و عمل نجات‌بخش او هدایت کنند.

۳- مضامین

من از واژۀ “مضامین” برای توصیف تصاویر و مفاهیم تکرار شونده‌ای در روایات کتاب مقدس استفاده می‌کنم، که بر خلاف گونه‌شناسی، مستقیما به عیسی اشاره نمی‌کنند. اما این مضامین یا مفاهیم، ارتباط تنگاتنگی با انجیل دارند، که می‌توانند در قراردادن متن مورد نظرمان در بخش مشخصی از کتاب مقدس به ما کمک کنند.

مضمون کلاسیک کتاب مقدس، “آفرینش” است. کتاب مقدس با جملۀ “در آغاز خدا آسمانها و زمین را آفرید” آغاز می‌شود. خدا از هرج و مرج، نظم را آفرید، آدم و حوا را به شباهت خویش آفرید، به آنها فرمان داد بر تمام آفرینش حکومت کنند، آنرا از نسل خود پرسازند و همه اینها به منظور جلال خدا انجام شوند. متاسفانه، آدم و حوا دعوت خدا را نپذیرفتند و بر علیه خدا قدم برداشتند.

با این‌حال، خدا برای خلقت خود، نقشه‌ای رهایی‌بخش داشت. در سراسر عهد عتیق، بارها و بارها شاهد آغازی مجدد هستیم. خدا با مهربانی و بخشش خویش، شروعی دوباره برای قومش رقم‌ می‌زند و این آغازها را با تصویر و زبان آفرینش شرح می‌دهد. از جملۀ آنها، می‌توان، نوح و خاندانش پس از طوفان، خروج قوم اسرائیل از مصر و ورود به سرزمین موعود، برقراری پادشاهی عدن توسط سلیمان و حتی آزادی و بازگشت قوم اسراییل از اسارت بابل را نام برد. با این وجود در هر یک از این موارد، آغاز مجدد انسان، با شکست روبرو گردید. بشر طغیان کرد، و بارها به بن‌بست رسید. آیا هیچ‌یک از این اقدام‌های انسانی درست پیش رفته‌اند؟

بله، آخرین آدم، عیسی مسیح، ارادۀ پدر را کاملا به انجام رساند. رستاخیز مسیح و نجات بشر، حقیقتا خلقتی نو ایجاد کرد، که تا امروز هم ادامه یافته است. عیسی، قوم نجات یافتۀ خود را فرستاد، تا زمین را با پیغام خوش انجیل، از پسران و دختران خدا پر سازند. روزی این کار در آسمانها و زمین جدید به کمال خواهد رسید، بسیار بزرگتر و باشکوه تر از آنچه که هست.

آیا می‌بینید چگونه پی‌گیری مضامین و مفاهیم آفرینش، می‌تواند چهارچوبی منظم برای حرکت از متون به سوی نقطۀ عطف خلقت تازه، یعنی مرگ و رستاخیز عیسی به شما بدهد؟

رشته مفاهیم بسیاری هستند، که در متون کتاب مقدس به هم گره می‌خورند، از جمله عهد، خروج، روز خداوند و پادشاهی خدا.

۴-تعلیم اخلاقیات

اما اگر بخواهید از طریق اَمثال یا ۱۰ فرمان موعظه کنید، چطور؟ یا اگر با تصمیمی غیرمعقول، سعی داشتید، از طریق کتاب لاویان بشارت را شرح دهید، چطور؟ به نظر می‌رسد، که این نوع متون، جهت آموزش “بایدها” و “نبایدها”ی زندگی، برای یک مسیحی بالغ، بهتر از نشان دادن کار عیسی مسیح، به اشخاص نجات نیافته، برای ایمان آوردن، است.

با این وجود، الهیات کتاب مقدس، نقشۀ راهی است از شریعت تا انجیل! ما می‌توانیم در جریان متن کتاب مقدس، دست‌کم، به سه روش به دستورات خاص اخلاقی پی ببریم. راه اول، قوانین و اخلاقیات کتاب مقدس با نشان دادن گناهانمان و نیز کمک به درک نیازمان به یک منجی، ما را به سوی عیسی هدایت می‌کنند. همانطور که اغلب گفته می‌شود، شریعت خدا مانند آینه‌ای، ما را با انحرافات اخلاقی خودمان روبرو می‌سازد. وقتی تاریخ افول اخلاقی قوم اسرائیل را می‌خوانیم، در واقع، داستان بشریت و داستان خودمان را می‌بینیم. «زیرا هیچ بشری با به جا آوردن اعمال شریعت، در نظر خدا پارسا شمرده نمی‌شود، بلکه شریعت گناه ما را به ما می‌شناساند.» (رومیان ۲۰:۳).

دوم، قوانین اخلاقی کتاب مقدس، ما را به سوی عیسی، که تنها کسی است که آنها را کاملا به جا آورد، هدایت می‌کنند. او نیامد تا شریعت را نسخ کند، بلکه آمد تا از هر جهت آنها را تحقق بخشد. (متی ۱۷:۵). سایر پسران خدا (آدم، اسرائیل، پادشاهان اسرائیل) همگی همان پسر گم‌شده بودند. تنها عیسی بود که خدا را خشنود ساخت. بنابراین، دستورات اخلاقی کتاب مقدس، در نهایت شخصیت خود عیسی را نمایان می‌سازند.

سوم، با تکیه بر قدرت رستاخیز عیسی و روح او در ما، اینک می‌توانیم به عنوان پسران و دختران مطیع خدا، شریعت او را حفظ نماییم. عیسی، ما را از قدرت گناه نجات داد، «تا آنچه شریعت مطالبه می‌کند، در ما تحقق یابد، در ما که نه بر طبق نَفْس بلکه بر طبق روح رفتار می‌کنیم.» (رومیان ۴:۸).

بنابراین، تصور کنید، در حال موعظۀ امثال ۱۷:۱۱ هستید: «مرد مهربان به خویشتن نفع می‌رساند اما مرد بی رحم، زیان.» با دنبال کردن مسیر خطوط الهیاتی کتاب مقدس، نمی‌توانید‌ یک پیام ۳۰ دقیقه‌ای، صرفا در باب مهربان بودن بدهید. می‌توانید، همچنین نشان دهید، که چگونه در مهربانی شکست می‌خوریم و با روش‌های زیرکانه در بدی پیش می‌رویم، سپس توجه مردم را به تجسم مهربانی مسیح، به‌خصوص در بخشیدن جانش برای گناهکاران جلب کنید. در نهایت، فیض و مهربانی عیسی را به عنوان قوتی، جهت دگرگونی خودمان، از طریق روح القدس، ربط داده و اعلام کنیم.

۵- معما – راه حل

وقتی شروع به درک جریان الهیات کتاب مقدس می‌کنیم، خواهیم دید،‌ انجیل چگونه تمام معماهای عهد عتیق را حل می‌نماید. زمانی که یهودا تبعید شده بود و هیچ پادشاهی در اورشلیم نبود، خدا چگونه وعده‌های خود به داوود را تحقق بخشید؟ اگر قربانی‌های معبد، گناهان را از بین می‌بردند، پس چرا خدا، قوم اسرائیل را داوری کرد؟ عهد عتیق اغلب از برکات خدا بر عادلان و داوری او بر شریران سخن می‌گوید. پس چرا ما خلاف آنرا می‌بینیم؟

می‌توان موارد بیشتری را عنوان کرد، اما فعلا به همین بسنده می‌کنیم، که وقتی با معمایی در کتاب مقدس روبرو می‌شوید، به این فکر کنید که انجیل عیسی، چگونه می‌تواند پرده از این راز بردارد! عهد عتیق، همانند یک داستان بلند، تنش‌های بسیاری را در بطن خود دارد، که قهرمانی به نام «عیسی» آنها را رفع می‌کند.

“شما اینجا هستید”

هنگامی‌ که ما از الهیات کتاب مقدس، برای بیان این نوع توضیحات آگاهی‌دهندۀ انجیل استفاده می‌کنیم، اتفاق هیجان‌انگیزی برای غیرایمانداران می‌افتد. آنها، نه تنها با گناه خود روبرو می‌شوند، بلکه با عیسی ملاقات می‌کنند و هر هفته به توبه و ایمان فراخوانده می‌شوند. به همین‌ ترتیب، خودشان را به جریان تاریخی کار خدا می‌سپارند. انجیل، صرفا یک استعاره یا نظریه نیست؛ که بتوانند تنها در صورتی از آن استفاده کنند که به آنها جواب دهد و در غیر این صورت آن را کنار بگذارند. به عبارت دقیق‌تر، داستان عیسی، قدرتی تاریخی است که از گذشته ریشه می‌گیرد و در زمان حاضر ادامه می‌یابد و تا ابد بر همه‌چیز حکم‌فرما خواهد بود. خدایی، که در دنیای کتاب مقدس کار کرد، در دنیای آنان نیز عمل می‌کند؛ زیرا این همان جهان، همان تاریخ و همان داستان است.

این صفحه را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.