کارکنان یک مرکز کنفرانس مسیحیان در کوههای شمالی اسلواکی اخیرا آنجا را از یک اقامتگاه هفتگی خانوادههای محلی تغییر دادهاند و به صورت پناهگاههای اضطراری برای پناهندگان فراری از اکراین درآوردهاند. پاوِل سینکو از بزرگان کلیسای تعمیدی شهر لوسِنس اسلواکی و هماهنگ کنندۀ مرکز کنفرانس راکووا دولینا میباشد که با سازمان مسیحی “نیازهای بینالمللی” نیز همکاری دارد.
ملت کوچک، پناهگاه ناگهانی
یک ماه پس از حملۀ روسیه به اکراین، بیش از سهونیم میلیون نفر از این کشور جنگزده فرار کردهاند و هنوز بیش از ششونیم میلیون نفر داخل اکراین آواره هستند. حتی وقتی اکراینیها در مقابل حملات روسیه برای تصرف پایتخت مقابله و ایستادگی میکنند، باز هم نیروهای روسیه به حملات بیامان خود ادامه میدهند. در ماریپول، شهری در جنوب شرقی اکراین مقامات اعلام کردن که روسها در بمباران وحشیانه حداقل ۲۰۰۰ شهروند غیر نظامی را کشتند و ۸۰ درصد خانهها را تخریب کردند.
بیشتر پناهجویان به مرزهای لهستان رسیدهاند، هرچند بسیاری از آنها به کشورهای همسایه، رومانی و مولداوی گریختهاند. بیشتر از ۲۶۰ هزار پناهجو وارد اسلواکی شدهاند؛ کشوری با پنجونیم میلیون نفر جمعیت ناگهان خودش را در صحنههای بینالمللی میبیند. برای مثال، وزیر دفاع ایالات متحده امریکا، لیوِر آوستین در اواسط مارس از اسلواکی دیدار کرد و این اولین دیدار یک مقام وزارت دفاع امریکا از این کشور پس از ۲۰ سال بود.
در اوایل ماه مارس پسر ۱۱ سالهای که به تنهایی به اسلواکی رسید، توجه جهانیان را به خود جلب کرد. او بیش از ۶۰۰ مایل را پیاده از خانه تا اسلواکی طی کرده بود؛ مادر بیوهاش او را فرستاد تا از مراقب پدر سالخوردهاش باشد. او درحالیکه فقط یک کیسۀ پلاستیکی، پاسپورت و شماره تلفنی نوشته شده روی دستش داشت به مرز رسید. او میگفت: “تنها همراهم در این راه امیدم بود.”
زمانی که پناهجویان به این کشور سرازیر شدند، پاول سینکو و سایرین در کلیسای او فکر میکردند چگونه به آنها کمک و رسیدگی کنند. یک ماه بعد، ظرفیت مرکز کنفرانس اسلواکی پر شد و آنها به حدود ۶۵ پناهجو کمک کردند، در عین حال خود پناهجوها نیز به کمک یکدیگر میشتافتند.
در مراحل اولیه بسیاری از پناهجویان از اسلواکی گذشتند و به سایر کشورها رفتند؛ اما سینکو میگفت موج بعدی پناهندگان بسیار متفاوت بود. برخی از خانوادههایی که او با آنها برخورد کرده است، جایی برای رفتن ندارند و به بیش از یک شب اقامت نیاز دارند.
دولت اسلواکی به هر کسی از اکراین وارد میشود پناهندگی موقت داده است و مقامات در تلاش هستند مقدمات اسکان تازهواردان را فراهم سازند. اما سینکو میگوید این روند بسیار آهسته پیش میرود و نیازهای پناهندگان فراتر از نیازهای مادی است.
غم فقدان و شکرگزاری
برخی پناهندگان به زمان نیاز دارند تا استراحت کنند و برنامۀ فرار خود را بررسی کنند. برخی هم برای یک دوش آب گرم و خواب در یک تخت گرم و نرم میجنگند، درحالیکه احساس گناه هم میکنند چون بسیاری از اکراینیها هنوز در زیرزمینهای سر و ایستگاههای اطراف محل زندگیشان پناه گرفتهاند. اما شکرگزاری با غم در هم میآمیزد.
سینکو در جلسۀ دعای عصر از یک زوج اکراینی گفت که درست پیش از حملات روسیه از شهر بوچا گریخته بودند. آنها هیچ زیرزمینی نداشتند و جایی هم نبود پناه بگیرند؛ آنها به خاطر دختر معلول ۱۳ سالهشان بسیار ترسیده بودند و بنابراین تصمیم به فرار گرفتند. دو روز بعد روسیه به شهر حمله کرد. آنها میگفتند: “دخترمان زندگی ما را نجات داد.” زوج دیگری خودشان را “پناهندگان دوبل” معرفی کردند و گفتند اولین بار در سال ۲۰۱۴ وقتی روسیه بخشهایی از اکراین را تصرف کرد، از خانه فرار کردند؛ آنها در ایرپین خانۀ جدیدی ساختند – شهری که هماکنون در محاصرۀ نیروهای روس قرار دارد. حملات اخیر این خانه را هم ویران کرده است. اما سینکو میگفت این زوج ابراز آرامش میکردند: “این واقعیت که آنها در بهشت خانهای دارند، برایشان با مفهومتر و مهمتر است.” اکثر پناهندگان فراری اکراینی را زنان و کودکان تشکیل میدهند (مقامات اکراینی خروج مردان ۱۸ تا ۶۰ سال را ممنوع کردهاند). اما برخی از مهمانان مرکز کنفرانس بیان میکردند این قانون استثناهایی نیز دارد: یک بیوه مرد با دو دخترش به آنجا رسیده بودند؛ یک پدر خوانده با همسر و ۹ فرزندش آمده بود؛ یک شوهر تازه ازدواج کرده روی ولیچر به همراه همسرش، درست چند روز پس از مراسم عروسی به آنجا گریخته بود. سینکو میگفت درحالیکه آنها خودشان را با آوارگی ناگهانی و عدم قطعیت شرایطشان سازگار میکنند، مشتاق کمک و خدمت به یکدیگر نیز هستند. یک پرستار آموزش دیده با وسایل پزشکی کمک میکند؛ برخی سیبزمینی پوست میگیرند، میز را میچینند و ظرف میشویند. دو خواهر اهل کیِف به ساماندهی پناهندگان کمک میکنند و در صورت لزوم کار ترجمۀ زبان را انجام میدهند. سینکو امیدوار است این روند ادامه یابد. از آنجاییکه مرکز کنفرانس تنها عمل میکند، سینکو و یک اکراینی که آشناهایی دارد در تلاش هستند برنامههای بلند مدتتری برای اسکان پناهجویان در شهرهای نزدیک ترتیب دهند و امکان دسترسی آنها به شغل، مدرسه و وسایل حمل و نقل را فراهم سازند. او امیدوار است برخی پناهندگان وظیفۀ هماهنگی کارهای اکراینیها را در اجتماعات محلی اقامتگاههای خودشان به عهده بگیرند: “دولت یا افراد میتوانند مسکن فراهم سازند، اما به کمک و مشارکت آنها نیاز دارند.”
اعضای کلیسای اسلواکی پیشنهاد کردهاند خانههایشان را به روی پناهجویان باز کنند و سینکو انتظار دارد حداقل ۲۵۰ خانوادۀ کلیسای تعمیدی در سراسر کشور در این امر شرکت کنند.
این همان کمکی است که اکراینیها در بلند مدت نیاز دارند و سینکو مسیحیان محلی را بسیار مشتاق خوشامدگویی به آنها میدانند. او گفت: “من فقط به آنها گفتم آماده باشید. این تازه اول کار است.”