دربارۀ پاک‌دینان[1] مطالب زیادی شنیده‌اید. پاک‌دینان اغلب متهم شدن که از شاد بودن هراسان بودند و اینکه آنها بدون خوشی و قاتل شادی بودند. آنها ملقب به برگزیدگان یخی بودند. این دیدگاه مدرن از پاک‌دینان است. واژه‌های پاک‌دین و پاک‌دینی مانند تکه‌هایی از گِل به اطراف پراکنده شده‌اند.
واژۀ پاک‌دین (پیوریتن) برای نخستین بار در قرن شانزدهم به‌عنوان یک اصطلاح برای هتاکی ابداع شد. برای یک انگلیسی معمولی از یک کاتولیک رومی و هوادار پاپ و از سوی دیگر «دقیق گرایان» یا همان پاک‌دینان وجود داشتند.
این اصطلاح در صدد این بود تا بگوید پاک‌دینان خود را پاک‌تر از بقیّه می‌دانند. آن یقیناً توصیفی منصفانه نبود. این اصطلاح برای کسانی به کار می‌رفت که تلاش می‌کردند پاک باشند، اما هرگز خود را پاک نمی‌دانستند، زیرا شهادت دائم آنان به گناهکار بودن و نقص خودشان آن را ثابت می‌کند.
پاک‌دینی[2] یک جنبش کتاب مقدسی بود. از نظر اعتقادی، پاک‌دینی نوعی از جدیت و شادی مفرط کالوینیزم بود؛ از نظر تجربی، پاک‌دینی خیلی گرم و مُسری بود و شادی آنها در مشارکت با خدا و مقدسان بود و از نظر اونجلیکالی، این جنبش فعال و ضروری بود، و در عین حال لطیف و ملایم و از نظر کلیسایی بر خدای تثلیث، پرستش و خدمت به او مبتنی بود.
پاک‌دینان گرچه جدی و نیکوکار بودند، اما در اغلب موارد افرادی شاد بودند ـ در حقیقت یکی از شادترین مردمان بودند که تا به امروز زمین به خود دیده است. در اینجا به پنج نوع شادی که نشانهٔ پاک‌دینان بود اشاره می‌کنیم:
۱. شادی مقدس: شادی در ترس از خدا
مضمون مزامیر ۱۲۸ واضح است، زیرا دو بار تکرار شده است: برکت یافته و مبارک کسی است که ترس خدا در اوست و از او اطاعت می‌کند (آیۀ ۱، مقایسه کنید با آیۀ ۴). کلمۀ برکت یافته به یک شادی درونی واقعی که از اعماق قلب سرچشمه می‌گیرد، اشاره می‌کند.
علاوه بر تأکید بر خدا و ترس از او به‌عنوان اساس شادی ما، شادی مزامیر ۱۲۸ به سه فرمان خلقت تأکید دارد: کار، ازدواج، پرستش. بیشترین لذت زندگی انسان در پرتو خدا ناشی از کار روزمره، وضعیت داخلی و پرستش کردن خداست.
اما معنی ترس از خدا چیست؟ پاک‌دینان تعلیم می‌دهند که ترس از خدا شامل سه جزء اساسی است. یک درک صحیح از شخصیت خدا، یک حس فراگیر از حضور خدا؛ و یک آگاهی دائم از تعهد ما در برابر خدا. ترس از خدا به این معنی است که لبخندها و اخم‌های خداوند از لبخندها و اخم‌های انسان‌ها ارزش بسیار بیشتری دارد. پاک‌دینان تأکید کردند که ترس از خدا رمز وفاداری در هر شرایطی از زندگی است. گناه برای ما غم و غصه می‌آورد؛ گناه شادی در خدا را از بین می‌برد، اما ترس از خدا باعث دوری از گناه می‌شود.
۲. شادی مربوط به حرفه: شادی در شغل شما
خدا ترس، مزامیر ۱۲۸ ادامه می‌دهد تا بگوید، همانطور که کار برای خدا انجام می‌شود، از کار لذت می‌برد: دسترنج تو احتیاجات تو را برآورده می‌سازد و کامیاب و شادمان خواهی بود (مزامیر ۲:۱۲۸).
پاک‌دینان معتقد بودند که تنها ترس از خدا باعث می‌شود:
- یک پاک‌دین نه تنها از شغلش به‌عنوان کاری که احتیاجات زندگی را فراهم می‌کند، بلکه به‌عنوان دعوت خدا لذت می‌برد. با ترس از خدا، از هر جنبه از کار لذت می‌برد و از هر دستاوردش به‌عنوان نشانه‌ای از محبت و فیض خدا شادمان است.
- یک پاک‌دین با دیدگاه جلال دادن خدا کار می‌کند. این یکپارچگی اساسی، او را از مشکلات بسیاری حفظ می‌کند؛ این کار او را قادر می‌سازد تمام کار خود را با غیرت کتاب مقدسی و پشتکار انجام دهد و به او کمک می‌کند تا با شوق اهداف خود را دنبال کند.
- یک پاک‌دین به وعدۀ خدا برای روزی رساندن اعتماد می‌کند. حتی اگر ذخایر او به تدریج در حال تمام شدن باشند. مانند بیوۀ صَرِفَهٔ[3] اطمینان دارد که خدا روزی او را فراهم می‌کند.
- یک پاک‌دین نا امیدی‌های زندگی را با بلوغ روحانی اداره می‌کند. با ایمان به اهداف حاکمیت خدا تکیه می‌کند.
- یک پاک‌دین می‌داند که تا ابد از پاداش پر فیض خدا به دلیل کار نیک خود و کارهایش لذت خواهد برد.
در نتیجه دیدگاه الهیاتی پاک‌دینان از شغل دنیوی و غیر مذهبی بسیار غنی است.
۳. شادی خانگی: شادی در خانوادۀ شما
مزمور ۱۲۸: ادامه می‌دهد تا بگوید روش معمول خدا این است که به خدا ترس اجازه بدهد از خانوادۀ خود در خانه لذت ببرد. «همسرت مانند تاک پرثمر در خانه‌ات بوده و فرزندانت مانند درختان زیتون به دور سفره‌ات خواهند بود».
به همین ترتیب، پاک‌دینان معتقد بودند که برکات شادی آور به افراد خدا ترس تعلق می‌گیرد: ابتدا شادی یک زن پر ثمر وجود دارد. فرزندان تنها میوه‌هایی نیستند که یک زن خدا ترس می‌آورد، زیرا یک درخت تاک تنها انگور ندارد، بلکه شاخ و برگ‌ها، سایه و زیبایی می‌آورد و از خاک محافظت می‌کند. همسر پر ثمر بسیاری از فیض‌های مسیح محور را در زندگی آشکار می‌کند. تاک نماد پر ثمری است. تاک باعث تازگی و نشاط می‌شود. یک زن خدا ترس مشورت حکیمانه به شوهرش می‌دهد. قلب مرد با خیال راحت به زن اعتماد می‌کند. او در همۀ زمینه‌های زندگی، همراهی، صمیمیت و شادی وصف ناپذیری فراهم می‌کند.
شکی نیست که بسیاری از ازدواج‌های پاک‌دینان به‌طور قابل ملاحظه‌ای با وضعیت آرمانی فاصله داشت. با این حال، دیدگاه پاک‌دینان دربارۀ ازدواج آرمانی و تلاش آنها برای تکیه کردن به خدا برای رسیدن به آن وضعیت آرمانی، اساس خانه‌های آنان را محکم ساخته است. آنها به وعدۀ خدا که مرد متأهل خداترسی که از خدا اطاعت می‌کند، با یک ازدواج شاد برکت خواهد یافت، اعتقاد دارند (مزمور ۳:۱۲۸).
۴. شادی در پرستش: شادی از طریق موعظه کردن و سبت
مزمور ۴:۱۲۸-۵ می‌گوید که آن کسانی که از خداوند می‌ترسند، باید در روز سبت در پرستش شاد باشند. شخصی که از خدا اطاعت می‌کند، این چنین برکت خواهد یافت. خداوند تو را از صهیون برکت دهد و اورشلیم را در سراسر عمرت شکوفا و آباد ببینی! عمرت دراز باد و نوه‌های خود را ببینی! صلح و آرامش بر اسرائیل باد.
پاک‌دینان به این باور داشتند، که بوسیله فیض خدا، بیشترین برکت در زندگی نهایتاً از صهیون و اورشلیم می‌آید. روز خداوند که آنها آن را روز بازار روح خدا نامیدند، هستۀ زندگی شاد آنان بود. در دادگاه الهی آنان شنیدند و بار دیگر تجربه کردند که از روز خداوند تا روز خداوند که گناهان آنها در خون گرانبهای عمانوئیل شسته شد. این کار آنها را با شادی وصف ناشدنی پُر کرد ـ اغلب اشک شوق جاری کردند ـ و باعث شد آنها کاملاً و تنها برای جلال خدا زندگی کنند.
پاک‌دینان مانند اصلاح طلبان به مرکزیت کلیسا اعتماد داشتند و معتقد بودند شیوۀ قابل قبول پرستش خدای حقیقی، بوسیلۀ خود خدا ایجاد می‌شود. پاک‌دینان اصل نظم در پرستش را پذیرفتند و معتقد بودند بجز آنچه در پرستشِ عهد جدید نشان داده شده است، هیچ چیزی نباید به کلام افزوده یا از آن کم شود.
بارها و بارها می‌شنویم که پاک‌دینان با اشتیاق به سفرهای طولانی می‌رفتند تا یک موعظۀ خوب بشنوند و اینکه آنها فکر می‌کردند گوش دادن به یک موعظه بسیار مفرح بخش‌تر از یک شب با تفریحات دنیوی است. موعظه‌ها معمولاً یک ساعت یا بیشتر بودند. لارنس چادرتن پاک‌دین[4]، از کالج عمانوییل – کمبریج، یک بار از جماعت خود که به مدت دو ساعت به طور مستقیم برای آنها موعظه کرده بود، عذر خواهی کرد. پاسخ آن جماعت با صدای بلند این بود: “آقا، به‌خاطر خدا ادامه بده، ادامه بده بود.”
۵. شادی آینده، شادی از طریق وفای به عهد خدا
مزمور ۶:۱۲۸ اعلام می‌کند که شادی خدا ترسان باید به آینده بسط داده شود: “عمرت دراز باد و نوه‌های خود را ببینی! صلح و آرامش بر اسرائیل باد”. پاک‌دینان متکلمان عهد شادی بودند. آنان عهد فیض را به عنوان یک کلیت می‌دیدند که با خدای عهد شروع می‌شد و در سطح جامعه انجام می‌شد و خود جامعه شهادت عملی آنها را در جهان پیرامون آنها می‌دیدند.
ایماندار باید تلاش کند در تمام روزهایش در وفای به عهد خدا شاد باشد ـ بله. در خودِ خدا، مگر این گونه نیست که پاک‌دینان در بیانیه جمعی و معروف خود که تا کنون مکتوب شده است، اعلام کردند که هدف اصلی انسان جلال خدا و شادی جاودان در اوست.
هیچ قاتل شادی در کار نیست
پاک‌دینان از کشتن شادی بسیار دور بودند. آنان می‌دانستند که منتقدان نمی‌توانند آنها را درک کنند. برای پاک‌دینان ، راز اصلی شادی ـ در خدا، در کار، در خانه، در میان فرزندان، در پرستش جمعی، در روز خداوند و آیندۀ نامعلوم در تبدیل نسل‌های در حال رشد ـ جدیت و ترس از خداوند در چهرۀ خداوند عیسی مسیح است که توسط روح‌القدس اعمال می‌شود.
Joel R. Beeke serves as president and professor of systematic theology and homiletics at Puritan Reformed Theological Seminary, and pastor of the Heritage Reformed Congregation of Grand Rapids, Michigan. He is the author or co-author of more than 100 books, editor of another 100 volumes, and is presently working on completing, with Paul Smalley, Reformed Systematic Theology (4 vols.; Crossway).
[1] Puritans
[2] Puritanism
[3] اول پادشاهان ۱۷
[4] The Puritan Laurance Chaderton