یک هفته پس از حملۀ نظامی روسیه به اوکراین، بن لِیِر[1]، یک مسیحی انجیلی که در کار بنای کلیساها خدمت می‌کند، در خانه‌اش سیدِلس[2] در لهستان تماسی دریافت کرد. یک شبان لهستانی در نزدیکی مرز، در چند قدمی کلیسایش مقدمات مراقبت از پناهندگان اوکراینی را آماده می‌کرد و در تلاش بود تا از دیگران کمک بگیرد. او گفت: آیا کسی می‌تواند برای موعظۀ روز یکشنبه بیاید؟
یک شیخ عضو شورای کلیسای لِیِر راهی شد و نزدیک مرز در دو جلسه کلیسایی موعظه کرد؛ جایی که اعضای کلیسا لوازم ضروری و تشک‌های بادی برای کلی پناهنده در آن ساختمان آماده کرده بودند. وقتی شبان به زبان لهستانی موعظه می‌کرد، برخی آن را به زبان‌های اوکراینی، بلاروسی و انگلیسی برای معدود آمریکایی‌های حاضر در محل ترجمه می‌کردند. لِیِر دربارۀ خدمت در دوران جنگ و بحران رو به وخامت می‌گفت: “این غایت آشفتگی و نابسامانی برای همه است در این شرایط.”
در لهستان، کلیساها محدودیت را می‌شناسند. کلیساهای انجیلی بخش بسیار کوچکی از جمعیت عمدتا کاتولیک این کشور را تشکیل می‌دهند. تصور لِیِر این است که آنها حدود ۰.۲ درصد را شامل می‌شوند (طبق برخی تخمین‌ها کمی کمتر هم هستند). او اغلب مجبور است به سایر انجیلی‌ها توضیح دهد که: “این ۲ درصد نیست، ۲ دهم درصد است).
حتی در بیشتر کشورهای اروپا هم که تعداد انجیلی‌ها بسیار اندک است، باز هم این رقم بسیار پایینی به حساب می‌آید. (انجیلی‌های اوکراین کمتر از ۴ درصد مسیحیان را تشکیل می‌دهند.) آمار و ارقام Operation world مقایسۀ واضحی با کشوری از خاورمیانه انجام داده است: درصد انجیلی‌های عربستان صعودی نیز مشابه لهستان است.
لِیِر در مورد اعضای کلیسای خودش می‌گوید: “شهر ۸۰۰۰۰ نفری ما فقط ۴۰ نفر عضو کلیسای انجیلی دارد. هیچ کلیسای انجیلی دیگری تا حدود ۴۰ مایلی ما وجود ندارد. بعد از آن کلیسای انجیلی دیگری با ۲۰ نفر عضو وجود دارد.”
لِیِر یک امریکایی است که حدود ۲۱ سال در لهستان خدمت کرده است؛ او می‌گوید: “واقعیت این است که دستان کمی در کلیسای انجیلی شرق لهستان در کار هستند.”
همین واقعیت خدمت در دوران صلح را به چالش تبدیل می‌کند: کشور همیشه به شبان‌ها و خادمین نیاز دارد. اما به گفتۀ لِیِر طی دوران جنگ چالش‌های جدیدی پدید می‌آیند. کلیساها در لهستان به پناهندگان فراری از اوکراین خدمت می‌کنند، اما مانند بسیاری از دیگر کشورهای اروپایی، می‌کوشند بفهمند که چگونه به بهترین شکل از منابع محدود بهره بگیرند و به رنجدیدگان از جنگ کمک کنند.
خدمت در تکاپو
در آشفتگی دو هفتۀ اخیر، بیش از ۲ میلیون اوکراینی و غیر اوکراینی گریخته‌اند – این از زمان جنگ جهانی دوم بی‌سابقه‌ترین بحران بوده است. این ۲ میلیون نفر تقریبا ۵ درصد جمعیت اوکراین را تشکیل می‌دهند. بیش از ۱ میلیون آنها از مرزهای لهستان عبور کرده‌اند و ۱ میلیون نفر دیگر داخل اوکراین پناه گرفته‌اند. بسیاری از آنها به شهر شرقی لِویو [3]رسیده‌اند و شهروندان آنجا برای حملات احتمالی روسیه آماده می‌شوند. در ضمن کلیساها، مدارس و گروه‌های خدمتی مسیحی به کسانی که از شهرهای خود فرار می‌کنند، پناه می‌دهند.
رئیس دانشکدۀ الهیات تعمیدی اوکراین، یاروسلاو پیژ[4] گفت که این دانشکده محل کلاس‌های خود را تمام در اختیار پناهندگان گذاشته است. او گفت: “ظرف ۵ روز ما بسیار پیر شدیم.” او در ویدیویی شرایط بحران زده را توصیف کرد: “این دانشکده در آخر هفتۀ اول جنگ به بیش از ۷۰۰ پناهنده رسیدگی کرده است. ما برای یک معجزۀ بزرگ دعا می‌کنیم تا این جنگ متوقف شود.”
پس از دو هفته از آغاز جنگ، هیچ پایانی برای آن به چشم نمی‌خورد زیرا بمباران‌ها رو به افزایش هستند و حشتناک‌تر می‌شوند. روز چهارشنبه، مقامات اوکراین از بمباران وحشیانۀ یک زایشگاه در شهر ماریوپول[5] خبر دادند.
حملات اوکراین به اهداف غیر نظامی و ترس از ویرانی‌های بیشتر، بسیاری از پناهندگان را وادار به ترک پناهگاه‌های شهر لِویو و پیوستن به خطوط مرزی طولانی لهستان کرده است.
یک خانوادۀ هفت نفره ۳۶ ساعت در راه بودند تا به کلیسای لِیِر در حدود ۶۰ مایلی مرز رسیدند و ۲۰ ساعت از این مدت را در مرز گذرانده بودند. زنی به نام آنیا همراه ۴ فرزند خردسال و والدینش فرار کرده بود. شوهرش یک شماس در کلیسای اوکراینی بود و همانجا در کنار میلیون‌ها نفر مرد ۱۸ تا ۶۰ سالۀ اوکراینی که حق خروج از اوکراین را نداشتند، ماند. (آنها باید بمانند تا در صورت لزوم از کشورشان دفاع کنند.)
پدر آنیا از کشور خارج شد چون ۶۱ ساله است. اما تعداد رو به افزایش پناهندگان در شرق اروپا طی دو هفتۀ اخیر عمدتا شامل زنان، کودکان و سالخوردگان هستند. از زمانی که بحران شروع شد، لِیِر گفت با هیچ مرد اوکراینی زیر ۶۰ سال برخورد نکرده است: “من فقط زنان، کودکان و سالخوردگان را دیده‌ام.”
با حرکت سیل پناهندگان از اوکراین به سایر کشورها، برخی از کلیساها خانواده‌های جدیدی پیدا کرده‌اند که برای مدت کوتاهی آنجا می‌مانند و سپس می‌روند. برخی هم همانجا اقامت می‌کنند و منتظرند ببینند در اوکراین چه اتفاقی می‌افتد.
آیندۀ نامشخص
دانیال کریستون[6]، شبان کلیسای انجیلی در شهر پیترکوف[7] می‌گوید که کلیسای او وقتی برای پذیرش پناهندگان آماده می‌شد، با یک معضل و دوراهی روبرو شد. با افزایش ناگهانی قیمت گاز طبیعی، اعضای کوچک کلیسای او نمی‌توانستند قبض هنگفت گاز خود در ماه‌های سرد زمستان را بپردازند.
او سردرگم شده بود: “آیا باید پناهندگان اوکراینی را بپذیریم، ساختمان را گرم کنیم و بعد هم هیچ راهی برای پرداخت قبض نداشته باشیم؟” شبان لهستانی که از سال ۱۹۹۳ در کلیسای انجیلی خدمت کرده است، می‌گوید تاکنون رویکرد آنها این بوده است: “بیایید به هم کمک کنیم و بعدا نگران هزینه‌ها باشیم.”
یکی از خانواده‌هایی که این کلیسا به آنها کمک کرده است، مادری مجرد است که با پسر ۱۲ سالۀ خود فرار کرده‌اند. کلیسا مراقبت از این خانوادۀ کوچک را در یکی از ۵ اتاق مهمان حداقل به مدت یک ماه به عهده گرفته است. بیشتر پناهندگان در این کلیسا از طریق توصیۀ اعضای کلیسای اوکراینی است که قبلا در لهستان بوده‌اند. تعداد زیادی هم در خانه‌های شخصی اعضای این کلیسا مانده‌اند. بیشتر آنها امیدوارند هر چه زودتر به اوکراین بازگردند، اما کریستون می‌گوید: “هیچ نظری نداریم که چه اتفاقی خواهد افتاد.” از این پس آنها در کنار اوکراینی‌ها به خدمت و نیایش خود ادامه می‌دهند. او می‌گوید: “دیروز ما به اندازۀ لهستانی‌ها، اوکراینی‌ها را هم در خدمت خود داشتیم. کلیسا پر شده بود.”
امید فعلی
شبان لِیِر فکر می‌کند حضور مسیحیان اوکراین باعث تشویق کلیساهای کوچک شرق لهستان می‌شود که تعداد اندکی مسیحی انجیلی در آنهاست. او از واکنش اوکراینی‌ها به این شرارت آشکار بسیار تاثیر می‌گیرد: “من شنیدم یک زن اوکراینی می‌گوید که خدا این را به دلیلی فرستاده است و شاید می‌خواهد ما را به کشورهای دیگر بفرستد.” این شبان امیدوار است این جنگ، لهستانی‌های بیشتری را به جستجوی مسیح بفرستد. جت‌های جنگی از یک پایگاه نظامی نزدیک به‌طور دائم روی شهر پرواز می‌کنند و مردم نگرانند این جنگ به تمام کشورشان نرسد. او می‌گوید روز یکشنبه کلیسایش پر بود و “این برای ما عادی نیست.”
لِیِر می‌داند شاید برای مدتها هیچ چیز عادی نشود. او همان اوایل جنگ می‌دانست: “من گمان می‌کنم خدمت ما در حال حاضر برای همیشه در حال تغییر خواهد بود.”
Jamie Dean is international editor for The Gospel Coalition. Before joining TGC she served as national editor of WORLD Magazine. Jamie lives in Charlotte, North Carolina, and is a member of Resurrection Presbyterian Church.
[1] Ben Layer
[2] Siedlce
[3] Lviv
[4] Yaroslav Pyzh
[5] Mariupol
[6] Daniel Kryston
[7] Piotrków