آیا جلال خدا در میان جمعیت جوان، بیقرار و اصلاحشده تبدیل به کلیشه شده است؟ دایرۀ لغات مربوط به جلال هر روز رو به افزایش است. اما سوءتفاهمها و ناهماهنگیها همچنان پابرجا هستند. آیا “جلال خدا”، درست مانند “محبت خدا” که در نسلهای قبل تا حد احساسات معمولی تنزل یافته بود، تبدیل به کلیشه خواهد شد؟
این بسیار دلگرم کننده است که میشنویم جلال خدا را بهعنوان هدف نهایی او میدانند. من از افزایش علاقه و توجه امروزی به شخص جاناتان اِدواردز و همچنین تاثیرگذاری شبانانی همچون جان پایپر و خدمات مسیحی مانند کانون انجیل بسیار خرسندم. خوشحالم که افراد بسیاری مجذوب این موضوع شدهاند که جلال خدا را هدف نهایی او میدانند.
بهراستی هدف خلقت؛ خروج؛ قوم اسرائیل؛ خدمت، زندگی، مرگ، رستاخیز و سلطنت عیسی؛ نجات، کلیسا و خود خدا همین است. پولس اغلب روی این هدف جهانی تاکید میکند، “زیرا آنان را که از پیش شناخت، ایشان را همچنین از پیش معین فرمود تا به شکل پسرش درآیند تا او فرزند ارشد برادران بسیار باشد” (رومیان ۲۹:۸). کولسیان ۱۶:۱، “همه چیز به واسطۀ او و برای او خلق شد”؛ به رومیان ۳۳:۱۱-۳۶ و عبرانیان ۱۰:۲ نیز مراجعه کنید.
هر چند این تعلیم که جلال خدا هدف نهایی اوست، بسیار پرقدرت بیان شده است، اما افراد بسیاری ناخواسته هدف نهایی خدا را با انگیزۀ کلی خدا یکی میدانند (ادواردز و پایپر چنین اشتباهی نمیکنند اما بسیاری از خوانندههای آنها مرتکب این اشتباه میشوند). در نتیجه ما به ندرت میشنویم که خدا با اهداف چندگانه عمل میکند.
دلایل متعدد
برای مثال “خروج” را در نظر بگیرید. چرا خدا قومش را از بردگی در مصر نجات داد؟ به سرعت میتوان پاسخ داد، “برای جلال خویش”. قطعا خدا قومش را از بردگی نجات داد تا خودش را جلال دهد، اما کتاب خروج دلایل نجات را از چند منظر بیان میکند:
- اهمیت به مردم ستمدیده (۳-۴)
- وفای به عهد با ابراهیم، اسحاق و یعقوب (خروج ۱۵:۳؛ ۵:۴؛ ۸:۶؛ ۱۳:۳۲؛ ۶:۳۴).
- برای اینکه قوم اسرائیل خداوند را خدمت میکرد (۲۳:۴؛ ۵:۶)
- برای آنکه بدانید من خداوندگار هستم (۷:۶؛ ۲:۱۰؛ ۱:۱۳)
- برای آنکه سرزمین موعود را به آنها بدهد (۸:۶)
- برای آنکه مصریان بدانند او خداوند است (۵:۷؛ ۳:۱۴-۴؛ ۱۵:۱۴-۱۸)
- برای آنکه فرعون بداند قابل مقایسه با خدا نیست (۱۷:۷؛ ۱۰:۸-۱۸)
- برای آنکه قدرتش را نشان دهد (۱۶:۹)
- برای آنکه نامش در سراسر زمین اعلام گردد (۱۶:۹)
- برای آنکه آیاتش را به نوادگانشان نشان دهد (۱:۱۰-۲)
- برای آنکه علاماتش در مصر افزون گردند (۹:۱۱)
- برای آنکه بر فرعون و سپاه او جلال و برتری یابد (۳:۱۴-۱۸)
- برای قوم اسرائیل این کار را کرد (۸:۱۸)
بنابراین خدا قومش را به دلایل مختلف و نه فقط به یک دلیل نجات داد. خدای بینظیر با محبت، تقدس، خیر، وفاداری و غیرت عمل میکند. این موضوع بسیار شایان توجه است، زیرا اگر هدف نهایی خدا را با انگیزۀ کلی او یکسان بدانیم، تمامی صفات او را تحت جلال او قرار میدهیم. اما خدا بر اساس آنچه هست عمل میکند. او محبت میکند چون مهربان است. او درست عمل میکند چون عادل است. او قطعا هنگام عمل، خودش را آشکار میکند و وقتی خودش را نشان میدهد، خودش را جلال میدهد. اما نباید بگوییم خدا صرفا برای جلال خویش عمل میکند بدون تاکید بر این که او بر حسب محبت، نیکویی، وفاداری و در کل کیستی خود عمل میکند.
توجه داشته باشید که خدا قومش را برای جلال خویش، خیریت آنها، مجازات مصر و برای تداوم عهدی که با قوم بسته بود، نجات داد. تشخیص و تاکید بر اهداف چندگانه، چیزی از تاکید بر جلال خدا نمیکاهد بلکه برعکس آن را بیشتر مورد تاکید قرار میدهد. در حقیقت خدا در خروج، محبت، وفای به عهد، غیرت، مشیت و قدرت خویش را از طریق معجزات، نجات و مجازات به نمایش میگذارد که در همۀ آنها جلال خویش را آشکار میسازد.
چرا خدا ما را نجات میدهد؟
حال آیا میتوانیم آموزهٔ نجات را در نظر بگیریم و بپرسیم، “چرا خدا ما را نجات میدهد؟” میتوان عجولانه و با بیفکری پاسخ دهیم، “برای جلال خویش”. دوباره این کاملا درست و مهم است. اما کتاب مقدس دلایل متعددی را بیان میکند. خدا با قدرت و به درستی انگیزۀ خویش را برای نجات شرح میدهد. یوحنا ۱۶:۳ بیان میدارد، “خدایی که جهانیان را محبت نمود …” (به اول یوحنا ۹:۴-۱۰ نیز مراجعه کنید). افسسیان ۴:۱-۵، “متبارک باد خدایی که در محبت ما را از پیش تعیین کرد” (به تثنیه ۷ رجوع کنید). و افسسیان ۴:۲ نیز نجات ما را به محبت، رحمت و فیض خدا مربوط میداند (به تیتوس ۴:۳-۵ مراجعه کنید). یوحنا ۱۷ حاوی دعای کهانتی عیسی میباشد که در هم تنیدن جلال خدا در خیریت قومش، و همچنین دعا و عمل «به خاطر آنها» میباشد (۱۷-۱۹). رومیان ۲۸:۸ نیز روشن میسازد تاریخ نجات تا حد زیادی برای خیریت قوم خداست.
چرا خدا ما را نجات میدهد؟ به چند دلیل، اما در بین این دلایل خدا نشان میدهد کیست و از آن رو خودش را جلال میدهد. خدا جلال خویش را آشکار میسازد زیرا در نجات است که حکمتش (رومیان ۳۳:۱۱-۳۶؛ اول قرنتیان ۱۸:۱-۳۱؛ افسسیان ۱۰:۳-۱۱)؛ عدالت و پارسایی خویش (رومیان ۲۵:۳-۲۶)؛ اختیار، غضب و قدرت خودش (رومیان ۲۰:۹-۲۳) را نشان میدهد.