در دهه‌های اخیر مسیحیان دربارۀ مفهوم تقلید، منازعات زیادی داشته‌اند. در عمق باور طیف لیبرال کلیسای آمریکایی، جایگاه عیسی تا حد زیادی به عنوان یک نمونه و الگوی نجیب و خوب و فردی لطیف که محبت او باید مورد تقلید قرار گیرد، تقلیل یافته است. در عمق باور طیف مقابل، بعضی از اونجلیکال‌های محافظه‌کار، با دلواپسی واکنش نشان داده و از تقلید اجتناب کرده و حتی آن را تقبیح می‌کنند.
در میان وضع نابسامان و آشوب دنیای اونجلیکال‌ها، دانیال نمونۀ یک رژیم غذایی است، عیسی یک مدیر عامل و فرد اخلاق‌گراست که باید شبیه آنها شد و در موعظه‌ها بدون هیچ رحمی چنین باری روی دوش مقدسین گذاشته شده است.
هر کسی که در میان این آشوب رشد می‌کند، داستان خاصی برای تعریف سردرگمی خود دارد. من به یاد دارم که هفت بار دور ساختمان کلیسا را برای نهیب زدنِ مشکل سیستم لوله‌کشی کلیسا می‌زدم. رهبران کلیساهای ما از کتاب یوشع و عبرانیان ۳۰:۱۱ الهام گرفته بودند. ما در تلاش در تقلید از شخصیت‌های کتاب مقدسی بودیم به این امید که مثل آنها به نتیجه مطلوب برسیم.
خطبه‌های اخلاق‌گرایانۀ «اینطور یا آنطور باش» انجیل گاهی اوقات با بی‌رحمی، جان مقدسین را می‌کوبد. برای کسانی که دربارۀ تقلید اشتباه می‌کنند و یا نگران تقلید کردن هستند، فصل‌های عبرانیان (عبرانیان ۱۱-۱۳) به‌عنوان یک دفترچه راهنمای کوتاه برای ایمان، اطاعت و تقلید از عیسی و مقدسین عمل می‌کنند. در این مقاله ما به دو ویژگی مهم در این سه فصل می‌پردازیم، زیرا به ما کمک می‌کنند از خطا پرهیز کرده و تقلید را به کار ببریم.
۱. تعریف کتاب مقدسی از تقلید
این قسمت از عبرانیان، به ما کمک می‌کند تقلید را تعریف کنیم. علاوه بر این، وقتی تقلید را خیلی محدود تعریف کنیم، در اغلب موارد گیج کننده است. درک این موضوع برای کسانی که در دوران فتوکپی و کامپیوتر زندگی می‌کنند ممکن است دشوار باشد، اما کپی‌برداری دقیق به ندرت مسئله تقلید کتاب مقدسی است. این همان جایی است که یک وضعیت آشفته می‌تواند به اشتباه برود. وقتی پولس به قرنتیان می‌گوید: «از من پیروی کنید، همانطور که من از مسیح پیروی می‌کنم» (اول قرنتیان ۱۱:۱). پولس از آنها نمی‌خواست که مانند دوازده رسول بشوند و یا به زبان آرامی سخن بگویند و یا هفت بار ساختمان کلیسا را دور بزنند، بلکه آنها را به یک زندگی صلیب گونه و پر از ازخودگذشتگی و نثار دعوت می‌کرد.
این دقیقا چیزی است که ما در زمینه اصلی عبرانیان ۱۱ می‌بینیم. نویسنده توقع ندارد تا لزوما خوانندگان این بخش مثل مسیح به صلیب کشیده شوند یا به کنعان حمله کنند و پیروز جنگ‌ها باشند. بلکه صرفا به خواننده خود می‌گوید تا فارق از جفاها همواره کار نیک انجام دهد (عبرانیان ۴:۱۲؛ ۱:۱۳-۲۵).
تأکید بسیار خاصی بر آنچه که این افراد به‌خاطر ایمان و اطاعت‌شان از دست می‌دهند وجود دارد. در حالیکه موفقیت‌های مؤثری نیز وجود دارند، اما مقدسین در طی تاریخ چیزهای زیادی را برای حفظ ایمانشان از دست داده‌اند. چیزهایی مثل زندگی، خانواده، سرزمین، اسباب و اثاثیه، کامیابی، سلامتی، رونق، اهمیت اجتماعی و شهرت. این مقدسینِ عهد عتیق، خود را انکار کرده و صلیب خود را دقیقاً مانند آنچه ما باید انجام بدهیم، حمل کردند (مرقس ۳۴:۸)، پس بنابراین، ارزش تأمل و تقلید دارند.
همانگونه که عبرانیان ۷:۱۳ پیشنهاد می‌کند، تقلید از عقیده باید دقیق باشد. اما وقتی رفتار به میان می‌آید، عیسی و مقدسین پیشین خیلی بیشتر قابل تقلید می‌شوند زمانیکه ما در الگوی زندگی خداپسندانه و خلاقانه آنها درگیر شویم. در هیچ دوره‌ای مقدسین درگیر «کپی دقیق» مصلوب شدن عیسی نبوده‌اند. اما در تمام دوره‌ها، یک الگوی صلیب گونه نشانۀ زندگی مقدسین است.
۲. ایمان به عنوان انگیزۀ تقلید
با امتناع «بوسیلۀ ایمان» نویسندۀ عبرانیان در فصل ۱۱، ضرورت بافت الهیاتی تقلید را در فصل ۱۱ به ما نشان می‌دهد. (نیز نگاه کنید به عبرانیان ۷:۱۳). چارلز درو[1] یادآوری می‌کند که «دانش محدود» مردم دوران باستان «آنها را از جستجوی نجات دهنده‌ای که ما به او اعتماد داریم، باز نمی‌دارد». این درست است، حتی اگر ما مکاشفۀ کامل‌تری در این سمت صلیب و نجات داشته باشیم. بوسیلۀ ایمان است که امید به تحقق وعده‌های خدا حاصل می‌شود (عبرانیان ۱:۱۱). ایمان به اینکه او هست و به جویندگان خود پاداش می‌دهد «عبرانیان ۶:۱۱) نقطۀ ورود و ادامۀ مسیر برای یک زندگی وفادارانه برای هر نسلی است.
عهد عتیق به ما می‌آموزد که اعمال نیک بدون ایمان کاری را پیش نمی‌برد، حتی اگر ما تلاش کنیم از عیسی کپی برداری کنیم. به همین دلیل است که تقلید در قالب اخلاق‌گرایی چپ‌گرا موفق نمی‌شود. اما روی دیگر سکه، به همان اندازه اهمیت دارد. عبرانیان مکرراً، ایمان و اطاعت و «بی‌ایمانی و نا فرمانی» را به هم ربط می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه ایمان و اعمال دست در دست هم حرکت می‌کنند (عبرانیان ۱۸:۳-۱۹؛ ۲:۴، ۶؛ ۹:۵-۱۰؛ ۲۳:۱۰-۳۹). شخصیت‌های عبرانیان ۱۱ نیاکان ما در ایمان و اجداد ما در اعمال هستند، زیرا آنها نیاکان ما در ایمان حقیقی هستند.
برای عبرانیان و همچنین برای یعقوب و بقیۀ عهد جدید، ایمان واقعی هرگز بی‌اثر نیست، بلکه همیشه در حال کار کردن است. همانگونه که لوتر به‌طور مشهوری «ایمان» را اینطور در پیشگفتار رومیان قرار می‌دهد: «ایمان یک چیز زنده، مشغول، فعال و متعالی است … و نمی‌پرسد که آیا اعمال خوبی قرار است انجام شود. چون قبل از اینکه این سؤال پرسیده شود، ایمان این کارها را انجام داده است و دائماً در حال انجام آنهاست»، چه این وظیفه ساختن یک کشتی (نوح) باشد، چه دادن یک پسر (عیسی)، چه پنهان کردن جاسوسان، و یا فتح کنعان، اعمال نیک بوسیلۀ ایمان در جریان هستند (عبرانیان ۱۱).
فهرست مقدسان به ما نشان می‌دهد که به قول لوتر «ایمان زنده است و به ما جرأت اعتماد به فیض خدا را می‌دهد. بسیار مطمئن و قاطع می‌گوید که ایماندار هزاران بار زندگی خود را با ایمان محکم و استوار می‌سازد». در کل تاریخ اسرائیل، مردان و زنان سرشار از ایمان، به خود جرأت دادند و زندگی خود را بر این گذاشتند که وعده‌های خدا محقق می‌شود. در نتیجه آنها به وعده‌های داده شده دست یافتند. آنها بت‌ها را ترک کردند. مردند یا خطر مرگ را به جان خریدند اما ایمان و وفاداری به خدای اسرائیل را در برابر خدایان دیگر انتخاب کردند. آنها منتظر میراثی بهتر از آنچه در زندگی زمینی می‌توانستند به دست آورند، بودند.
علاوه بر این، عیسی «الگوی کاملِ ایمان ناقص آنهاست». اعتماد او به پدر به ما نشان می‌دهد در مواجهه با رنج چگونه باید فرزندانی پر از ایمان باشیم (عبرانیان ۱:۱۲-۱۱). ما نیز فراخوانده شده‌ایم تا زندگی‌مان را بر اساس خیریت خدا قرار دهیم و درست همانطور که عیسی و مقدسین عهد عتیق عمل کردند، به توانایی او برای تحقق وعده‌هایش به خودمان اطمینان کامل بدهیم.
الگوهای کتاب مقدس را هدر نکنید
صرف نظر از اینکه در کجای طیف کلیساهای معاصر قرار داریم، عبرانیان ۱۱ ما را دعوت می‌کند رویکردمان به تقلید را اصلاح کنیم و به ما یادآوری می‌کند که «ایمان» به خدایی که به وعده‌های خود عمل می‌کند، همیشه زمینه ضروری تقلید است.
یک زندگی وفادارانه در دوران اسرائیل و در دوران ما، مستلزم ایمان و مقدس بودن است، نه بی‌ایمانی و دنیوی بودن. عبرانیان ۱۱ نشان می‌دهد که اگر ما نتوانیم ایمانداران عهد عتیق را الگوهای ایمان و اطاعت خود قرار بدهیم، خود را از یک عنصر با ارزش در شاگردی مسیحی محروم کرده‌ایم. شاید نویسنده انقدر از نیاکان ما را در ایمان ذکر کرده تا بگوید «ما به تمام الگوهایی که می‌توانیم داشته باشیم، نیاز داریم».
نویسنده: جیسون هوود
Jason Hood (PhD, Highland Theological College and University of Aberdeen) is assistant pastor at North Shore Fellowship (PCA) in Chattanooga, Tennessee. He has also served as assistant professor of New Testament at Gordon–Conwell Theological Seminary, and is the author of Imitating God in Christ: Recapturing a Biblical Pattern.
[1] Charles Drew