درجات مجازات در جهنم

تعریف

عذاب جهنم برای اهل جهنم شدید و دائمی است، اما با توجه به میزان گناه هر فرد، میزان تاثیر گناه او بر دیگران و دوری از پرتو نور انجیل، شدت عذاب و رنج متفاوت خواهد بود.

خلاصه

 نویسندگان کتاب مقدس به طور آشکار می‌گویند جهنم مکانی برای داوری الهی بر گناهکاران است. علاوه بر این، بسیاری از این نویسندگان دربارۀ شدت میزان عذاب و ارتباط آن با عوامل مختلفی در زندگی فرد در این دنیا صحبت می‌کنند. این عوامل شامل: میزان تسلیم شدن شخص به گناه، میزان تاثیر گناه فرد بر دیگران و میزان آگاهی و شناخت فرد از حقایقی که در اختیار داشته و آن را رد کرده است، می‌باشد. این بدان معنا نیست که جهنم برای برخی کمتر از عذاب کامل است، اما کتاب مقدس نشان می‌دهد که عده‌ای ظرفیت بیشتری برای عذاب دارند یا عده‌ای دیگر، میزان خشم و غضب بیشتری را از سوی خداوند متحمل خواهند شد.

 نویسندگان متون مقدس و خودِ خدای ما، به‌کرات جهنم را به عنوان مکان داوری الهی برای گناهکاران توصیف کرده است. در متون مختلف کتاب مقدس، عذاب، غضب، کیفر و انتقام برجسته هستند (متی ۲۲:۵؛ ۱۲:۸؛ ۲۸:۱۰؛ ۴۲:۱۳؛ ۵۱:۲۴؛ ۳۳:۲۳؛ ۳۰:۲۵؛ مرقس ۴۳:۹-۴۸؛ لوقا ۲۸:۱۳؛ دوم تیموتائوس ۵:۱-۱۰؛ مکاشفه ۱۰:۲۰-۱۵). هدف جهنم بازپروری گناهکار یا حتی از بین بردن شر نیست. هدف، عدالت انتقام‌جویانه است (مجازات خدا بر گناهکاران). اما نویسندگان کتاب مقدس به کلی‌گویی دربارۀ عدالت و عذاب الهی بسنده نمی‌کنند و با تاکید می‌گویند که عدالت در جهنم به طور خاص با گناه هر فرد تناسب دارد. در ادامه در چهار مرحله از این آموزه‌ کتاب مقدس را توضیح خواهیم داد:

1. شواهد کتاب مقدس برای مفهوم درجات مجازات در جهنم
2. توضیح: منظور از درجات مجازات چیست؟
3. دلیل درجات مجازات
4. مبنای تعیین درجات مجازات

شواهد کتاب مقدس برای مفهوم درجات مجازات در جهنم

در ادامه برخی از بخش‌های کتاب مقدس که دربارۀ درجات مجازات در جهنم سخن می‌گوید، ذکر می‌شود. در این بخش فقط به آیاتی استناد می‌کنیم که اصل این تعالیم را تایید می‌کند؛ سپس برای تفسیر آنها به توضیح این آیات می‌پردازیم.

«آمین، به شما می‌گویم، در روز داوری، تحمل مجازات برای سُدوم و غُمورَّه آسانتر خواهد بود تا برای آن شهر» (متی ۱۵:۱۰).

«امّا یقین بدانید که در روز داوری، تحمل مجازات برای صور و صیدون آسانتر خواهد بود، تا برای شما… امّا یقین بدان که در روز داوری، تحمل مجازات برای سُدوم آسانتر خواهد بود، تا برای تو» (متی ۲۲:۱۱، ۲۴).

«امّا به شما می‌گویم که مردم برای هر سخن پوچ که بر زبان برانند، در روز داوری حساب خواهند داد. زیرا با سخنان خود تبرئه خواهید شد و با سخنان خود محکوم خواهید گردید» (متی ۲۶:۱۲-۳۷).

«غلامی که خواستِ اربابش را می‌داند و با این حال، خود را برای انجام آن آماده نمی‌کند، تازیانۀ بسیار خواهد خورد. امّا آن که خواست اربابش را نمی‌داند و کاری می‌کند که سزاوار تنبیه است، تازیانۀ کمتر خواهد خورد. هر که به او بیشتر داده شود، از او بیشتر نیز مطالبه خواهد شد؛ و هر که مسئولیتش بیشتر باشد، پاسخگویی‌اش نیز بیشتر خواهد بود» (لوقا ۴۷:۱۲-۴۸).

«امّا تو به سبب سرسختی و دلِ ناتوبه‌کارت، غضب را نسبت به خود، برای روز غضب می‌اندوزی، روزی که در آن داوری عادلانۀ خدا آشکار خواهد شد» (رومیان ۵:۲).

«حال به گمان شما چقدر بیشتر کسی که پسر خدا را پایمال کرده و خون عهدی را که بدان تقدیس شده بود، ناپاک شمرده و به روح فیض، بی‌حرمتی روا داشته است، سزاوار مجازاتی بس سخت‌تر خواهد بود» (عبرانیان ۲۹:۱۰).

توضیح: منظور از این درجات مجازات چیست؟

درجات مجازات در جهنم به این معنا نیست که در جهنم چیزی کمتر از بدبختی کامل برای هر روح وجود دارد. جهنم برای هر کسی مکانی است که «گریه و دندان بر هم ساییدن خواهد بود» (متی ۱۲:۸) و این عذابی جاودانه است (مکاشفه ۱۱:۱۴). هیچ کس در جهنم آسایش نخواهد داشت. جهنم مکانی از عذاب و بدبختی برای اهل آن است. کتاب مقدس دقیقا به ما نگفته است که درجات مجازات چقدر خواهد بود، اما به‌وضوح برای ما روشن می‌کند که بعضی از افراد ظرفیت بیشتری برای عذاب دارند و بعضی‌ها کمتر مورد خشم و غضب خدا قرار می‌گیرند. همۀ گمراهان به خاطر گناهانشان در عذاب خواهند بود و این عذاب برای بعضی‌ها سخت‌تر از دیگران خواهد بود.

دلیل درجات مجازات

اِعمال مجازات به نسبت درجات، عمل به عدل الهی است. کتاب مقدس به‌کرات تایید می‌کند که خداوند با “عدالت” داوری خواهد کرد (اعمال رسولان ۳۱:۱۷) و اینکه داوریِ هر خطایی، وظیفۀ عدالت و جلال خداست (مکاشفه ۱:۱۶-۷؛ ۱:۱۹-۶) و این طبیعت عدالت الهی است که عذاب با ماهیت گناه تطابق داشته باشد. برای مثال، ما انعکاس این عذاب و گناه را در قوانین عهد عتیق می‌بینیم که مجازات بیشتری برای قتل عمد در نظر می‌گیرد تا قتل غیر عمد. شریعت موسی نیز اقداماتی را برای جبران جنایات مختلف پیش‌بینی کرده بود. ماهیت جرم، انگیزه‌ و شرایط مختلف، همگی بر تعیین میزان کیفر تاثیر می‌گذارند. به همین دلیل است که کتاب مقدس به طور مکرر تاکید می‌کند که داوری “بر اساس اعمال” خواهد بود (رومیان ۶:۲) و در روز داوری “دفترها” باز خواهند شد (مکاشفه ۱۲:۲۰).

به نظر می‌رسد، این آیات به جز تعیین میزان جرم و تعیین میزان جریمۀ مناسب به چیز دیگری اشاره نمی‌کنند. به همین دلیل است که خدای داور، اعمال، سخنان (متی ۳۷:۱۲) و حتی افکار و انگیزه‌های (رومیان ۱۶:۲) گناهکاران را در نظر می‌گیرد و داوری صرفا برای تعیین اینکه چه کسی در داخل جهنم است یا خارج از آن، نمی‌باشد، بلکه داوری برای سنجش گناه و اختصاص کیفری است که دقیقا شایستۀ هر گناهکار است.

مبنای تعیین درجات مجازات

پس تعیین درجات مجازات بر چه اساسی است؟ کتاب مقدس دست‌کم سه نکته را مورد توجه قرار داده است که به شرح ذیل می‌باشند:

1. میزان تسلیم شدن شخص به گناه

اولین ملاحظه، میزان آلوده شدن به گناه است. این مفهوم در متی ۲۱:۵ و متون دیگر ادامه دارد و درجات گناه را نشان می‌دهد؛ بدترین گناهان، باعث بدترین عذاب‌ها هستند. به نظر می‌رسد این موضوع در رومیان ۵:۲ نیز به‌وضوح بیان شده است: «امّا تو به سبب سرسختی و دلِ ناتوبه‌کارت، غضب را نسبت به خود، برای روز غضب می‌اندوزی، روزی که در آن داوری عادلانۀ خدا آشکار خواهد شد.» این آیه چه معنایی می‌تواند داشته باشد، جز اینکه هر گناه شبیه به سپرده‌گذاری در بانک است و در روز داوری، از همان حساب سپرده برداشت خواهد شد؟ در داوری برای تعیین میزان مجازات مناسب، هر گناهی محاسبه می‌شود تا عذاب گناهکار دقیقا متناسب با میزان گناه او باشد (مکاشفه ۶:۱۸-۷). بنابراین نادان کسی است که بگوید: «خب اگر قرار است به جهنم بروم؛ پس همچنان به گناه خود ادامه می‌دهم.» هر نوع فرصتی برای ارتکاب به گناه، هر تخلیۀ شهوت، هر حرف کذب، هر گناهی که در آینده مرتکب شویم، فقط عذابمان را افزایش می‌دهد. پس بهتر است آدم در جوانی بمیرد، تا اینکه یک عمر گناه جمع کند که با خشم الهی به او بازگردد.

• میزان تاثیر گناه فرد بر دیگران

دومین ملاحظه در میزان تاثیرگذاری بر دیگران به عنوان الگو و باعث گناهکار شدن آنان می‌باشد. این همان نکته‌ای است که خدای ما در متی ۵:۱۸-۷ می‌فرماید: «و هر که چنین کودکی را به نام من بپذیرد، مرا پذیرفته است. “امّا هر که سبب شود یکی از این کوچکان که به من ایمان دارند لغزش خورَد، او را بهتر آن می‌بود که سنگ آسیابی بزرگ به گردنش بسته، در اعماق دریا غرق شود! وای بر این جهان به سبب لغزشها! زیرا هرچند لغزشها اجتناب‌ناپذیرند، امّا وای بر آن که آنها را سبب گردد”» (همچنین ر.ک مرقس ۳۸:۹-۴۷).

در اینجا عیسی اعلام می‌کند وای بر کسانی که موقعیت لغزش را برای دیگران فراهم کنند. میزان تاثیرگذاری فرد بر دیگران برای ارتکاب گناه تا حدودی بر میزان تعیین شدت گناه او اثر می‌گذارد. به نظر می‌رسد که این یکی از دلایل ضرورت روز داوری است. داوری نهایی با مرگ هر یک از افراد گناهکار به پایان نمی‌رسد، بلکه تا پایان زمان تاثیر هر زندگی سنجیده می‌­شود؛ خداوند عالم مطلق، تمامی زندگی­‌ها را بررسی کرده و هر جنبه از تاثیر گناه را ارزیابی خواهد کرد. گاهی دامنۀ تاثیر گناه قرن‌ها به طول می‌انجامد. بنابراین، با توجه به میزان تاثیر شر و گناه، خداوند مجازات شریران را تعیین خواهد کرد.

عیسی بار دیگر در متی ۱۳:۲۳ در این مورد هشدار می‌دهد: «وای بر شما ای علمای دین و فَریسیان ریاکار! شما درِ پادشاهی آسمان را به روی مردم می‌بندید؛ نه خود داخل می‌شوید و نه می‌گذارید کسانی که در راهند، داخل شوند.» این “وای”، هشدار به کسانی است که با رفتارها و تعالیم‌ خود، راه آسمان را به روی دیگران می‌بندند.

این هشدار، حیرت‌انگیز و عمیقا عبرت‌آمیز است. پدر و مادری که مانع ایمان بچه‌ها به مسیح می‌شوند، و در عوض آنها را از آنچه خدا می‌گوید دور نگه می‌دارند، گناهان خود را افزایش می‌دهند و به این ترتیب گناه و مجازات آنها افزوده خواهد شد. برادر یا خواهر بزرگتر، دوست یا همکاری که با رفتارشان بر گرایش دیگران به گناه تاثیر می‌گذارند و تعالیم انجیل را نادیده می‌گیرند، در روز داوری بر مجازات شدید خود می‌افزایند. بنابراین دامنۀ ارتکاب به گناه و میزان اثرگذاری بر دیگران برای ارتکاب گناه، میزان مجازات دریافتی را تعیین می‌کند.

• میزان آگاهی و شناخت فرد از حقایقی که در اختیار داشته و آن را رد کرده است

سومین ملاحظه در داوری، میزان عدم پذیرش نور انجیل و سوء‌استفاده از نعمت‌هاست. عیسی در این مورد مستقیما در لوقا ۴۷:۱۲-۴۸ می‌فرماید:

«غلامی که خواستِ اربابش را می‌داند و با این حال، خود را برای انجام آن آماده نمی‌کند، تازیانۀ بسیار خواهد خورد. امّا آن که خواست اربابش را نمی‌داند و کاری می‌کند که سزاوار تنبیه است، تازیانۀ کمتر خواهد خورد. هر که به او بیشتر داده شود، از او بیشتر نیز مطالبه خواهد شد؛ و هر که مسئولیتش بیشتر باشد، پاسخگویی‌اش نیز بیشتر خواهد بود.»

این دو بیان “تازیانۀ بیشتر” و “تازیانۀ کمتر” نشان‌دهندۀ درجات متفاوت مجازات است. در اینجا هر دو مرد، غلامانی هستند که در مقابل ارباب خود مسئول می‌­باشند. هر دو کاری را انجام دادند که شایستۀ مجازات است و هر دو مجازات می‌شوند، اما آنکه نسبت به دیگری درک بیشتری دارد، مجازات بیشتری دریافت می‌کند. بنابراین تفاوت در میزان شناخت و آگاهی، به تفاوت در میزان عذاب می‌انجامد. هر دو شلاق زده می‌شوند، اما یکی از آنها “بسیار” شلاق زده می‌شود و دیگری” کمتر” شلاق زده می‌شود. شاید ما نکتۀ اصلی این آیه را فراموش می‌کنیم، خداوند ما این مَثَل را برای ما تعبیر می‌کند: «هر کس به او بسیار داده شود، از او بسیار خواسته خواهد شد و از کسی که بسیار به او سپرده­اند، بیشتر مطالبه خواهند کرد.» به همین دلیل می‌توان گفت میزان سوء‌استفاده از دانش و نعمت‌ها به نوبۀ خود در میزان مجازات تعیین‌کننده است (همچنین ر.ک رومیان ۱۲:۲).

عیسی در جای دیگری به این نکته اشاره می‌کند:

«آمین، به شما می‌گویم، در روز داوری، تحمل مجازات برای سُدوم و غُمورَّه آسانتر خواهد بود تا برای آن شهر» (متی ۱۵:۱۰).

«امّا یقین بدانید که در روز داوری، تحمل مجازات برای صور و صیدون آسانتر خواهد بود، تا برای شما… امّا یقین بدان که در روز داوری، تحمل مجازات برای سُدوم آسانتر خواهد بود، تا برای تو» (متی ۲۲:۱۱، ۲۴).

در این آیات می‌بینیم که سُدوم، شریر و گناهکار و مستحق عذاب است، اما بیت‌صیدا و خورَزین گناه بیشتری دارند، زیرا آنها خدای ما را دیده و سخنان او را شنیده‌اند و او را نپذیرفته‌اند و به خاطر بدرفتاری و علمِ به این نور و امتیاز بزرگ، عذاب آنها بسیار شدیدتر است.

این موضوع عمیقا ناراحت­‌کننده است. فردی که در جامعه‌ای رشد می‌کند که در آن انجیل به‌سادگی در دسترس است و فردی که در خانه‌ای مسیحی بزرگ می­گردد، از نور و فیض عظیمی برخوردار است؛ کسی که در کلیسایی حضور می‌یابد که در آن انجیل موعظه می‌شود، از نور و فیض عظیم بهره­مند است؛ کسی که یک دوست مسیحی دارد که به او دربارۀ مسیح شهادت می‌دهد، از فیض بزرگی برخوردار است؛ خداوند آنها را در قبال دریافت این نور و فیض عظیم مسئول می‌داند و اگر این افراد این فیض را نپذیرند، داوری خداوند به طور توصیف‌ناپذیری عظیم و شدید خواهد بود. کسانی که انجیل را شنیده‌اند و آن را نپذیرفته‌اند، انجیلی که برایشان موعظه شده است در روز داوری گناه آنها را افزایش داده و بیشتر مجازات خواهند شد.

نظرات پایانی

عذاب جهنم با عدالت الهی خواهد بود. خداوندی که به همۀ امور آگاهی دارد، به تمام وجوه زندگی انسان دسترسی خواهد داشت و دقیقا به دامنۀ ارتکاب به گناه، تاثیرگذاری آن گناه بر دیگران، نپذیرفتن فیض انجیل و مواهب دسترسی خواهد داشت و بر اساس آنها میزان مجازات را مشخص می‌کند؛ مجازاتی متناسب با گناهان هر فرد.

علاوه بر این، این فکر باید هر گناهکاری را به‌ سوی مسیح سوق دهد تا نجات یابد! و مطمئنا این فکر باید هر ایمانداری را به ستایش فروتنانه و در عین حال شادمانه برای نجات‌دهندۀ ما سوق دهد که همۀ گناهان ما را بر دوش کشید و بهای آن را به طور کامل پرداخت و خشم کامل خدا را به جای ما بر خود جذب نمود تا ما را از آنِ خود کند.